________________
ધમ્મિલ-હિંડી
[ ૭૯ ]
દીવા લટકતા હતા, અને સુગંધિ કાળા અગરના ઉત્તમ ધૂપ જેમાં ખળતા હતા એવું નાગગૃહ ( નાગનું મન્દિર ) તેણે જોયુ. તેણે એમાં પ્રવેશ કર્યો અને નાગદેવતાને પ્રણામ કરીને અનેક પ્રકારના વિચાર કરતા બેઠા. એટલામાં જેણે હાથમાં કરડિયેા લીધેલેા છે એવી તથા સુન્દર ખિલતા નવયૌવનવાળી તરુણીને તેણે પરિચારિકાની સાથે આવતી જોઈ. એ યુવતિ મન્દિર તરફ પૂજાને માટે આવી, હાથપગ ધેાઈને તેણે નાગગૃહમાં પ્રવેશ કર્યાં, નાગેન્દ્રની પૂજા કરી અને પ્રણામ કરીને કહ્યુ, “ ભગવન્ ! પ્રસન્ન થાએ. ” એટલે યસ્મિલ્લે કહ્યું, “ સુન્દર ! તારા હૃદયના ઇચ્છિત મનેારથ પૂરા થાઓ.” પછી તે સુન્દરી સભ્રમપૂર્વક ઊઠી, તા તેણે ધમ્મિલને જોયા. ધસ્મિલ્લે પણ નવયૌવનશાલી, સહજ ઊગેલી રામરાજિવાળી, પુષ્ટ અને વૃદ્ધિ પામતા પયાધરવાળી, ઊંચી અને લાંખી નાસિકાવાળી, તાજા' કમલપત્રા જેવાં કાન્તિયુક્ત નયનાાવાળી, ખિમફળ જેવા સુન્દર હાઠવાળી, નિમળ તપ ક્તિવાળી તથા પૂર્ણિમાના સંપૂર્ણ ચંદ્ર જેવા વદનવાળી તે સુન્દરીને જોઇ. એને જોઈને તે પરમ વિસ્મય પામ્યા. સુન્દરીએ પૂછ્યું, “ આ મિશ્ર કયાંથી આવે છે ? '' ધસ્મિલ્લે ઉત્તર આપ્યો, “ સુરિ ! હું કુશાગ્રપુરથી આવું છું. ” એટલે હિરણી જેવા નયનવાળી તે સુન્દરી વિસ્મયપૂર્વક ધમ્મિલને જોઇને નિ:શ્વાસ નાખી, નીચુ મુખ કરી, ડાબા પગના અંગૂઠાથી ભૂમિ ખાતરતી ઊભી રહી. પછી ધમ્મિલે પૂછ્યું, “ સુન્દર ! તુ કાણુ છે ? ” એટલે મધુરભાષિણી એવી તેણે કહ્યુ, આર્યપુત્ર ! આ નગરમાં નાગવતુ નામે સાવાહ છે, તેની પત્ની નાગન્નિા છે. તેમની કન્યા હું નાગદત્તા છું. મારા ભાઈનું નામ નાગદત્ત છે. આ નાગેન્દ્ર પાસે હું મારા હૃદયના ઇચ્છેલે વર માગું છું અને નાગેન્દ્રનુ પૂજન કરવા દરરાજ અહીં આવું છું. મારાં સદ્ભાગ્યે તમે અહીં આવ્યા છે, અને જોતાં વેંત જ મારા હૃદયમાં પ્રવેશ્યા છે. મારા મનેરથ પૂર્ણ થયા છે. ” કહીને તે પેાતાને ઘેર ગઇ. ઘેર જઇને તેણે પેાતાની માતાને બધું કહ્યુ. તેનાં માતા-પિતા, સ્વજન અને પરિજન આ સાંભળીને પ્રસન્ન થયાં. એ નગરમાં જાહેર રીતે તેમનુ લગ્ન થયું. રાજકન્યા કપિલાના સ્વયંવર
66
આમ
એ જ નગરમાં કપિલ રાજાની પુત્રી કપિલા નામે હતી. તે નાગદત્તાની સખી હતી. તેણે સાંભળ્યું કે, ‘ નાગદત્તાને વર મળ્યા છે અને તેનુ લગ્ન થઈ ગયું છે. એ વર પણ પુરુષગુણ્ણાના ભંડાર અને નવયુવાન છે. ' એટલે મદનના માણુથી સેાસાતા હૃદયવાળી તેણે માતાને કહ્યુ, “ માતા ! કૃપા કરીને મને જલ્દી સ્વયંવર આપે. ' પુત્રીવત્સલ માતાએ કપિલ રાજાને વિનંતી કરી કે “ કપિલાને સ્વયંવર આપે।. ” રાજાએ કહ્યુ, “ ભલે, એમ કરેા. ” પછી રાજાએ શુભ દિવસે કપિલાના સ્વયંવર કર્યા. પેાતાના વૈભવ અનુસાર વેશ અને અલંકાર પહેરેલા ધનાઢ્યો અને કોમ્બિકાના પુત્રા અને બીજા પણ વૈભવ પ્રમાણે વેશ ધારણ કરેલા ઇભ્યપુત્રાને બેસાડવામાં આવ્યા. વિનીત વેશ અને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
