________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
तिमिङ्गिलः
773
तिर्यच
-जम् a kind of pearl. -ध्वजः N. of a demon (Sam- | bara) killed by Indra with the assistance of Daśuratha. (It was in the fight with this demon that Kaikeyi i saved the life of Dasaratha while in a swooning fit and got from him two boons which she afterwards used to send Rama into exile); दानवेन्द्रं हतं दृष्ट्वा तिमिध्वजसुतं रणे Ram. 2. 44. 11. -मालिन् the ocean.
तिमिङ्गिल: A lind of fish which swallows a timilB सोऽयं तुङ्गतिमिशिलानकवलीकारक्रियाकोविदः Bv. 1.55. अशनः,
Fit: very large fish which swallows even a timingila; तिमिशिलगिलोऽप्यस्ति तद्रिलोऽप्यस्ति राघवः f. Bv. 1.55.
तिमित See under तिम्.
तिमिर . [तिम्-किरच् ] Dark; विन्यस्यन्ती दृशौ तिमिरे पथि Git.5% बभूवुस्तिमिरा दिशः Mb. -रः, -रम् 1 Darkness%3D तन्नैशं तिमिरमपाकरोति चन्द्रः 5.6.30%B Ku.4.11; Si.4.57. -3 Blindness%3 तेजोमयं तिमिरदोषहतं हि चक्षुः Raj. T. 4.314. -3 Iron-rust. -Comp. -अरिः, -नुद, m., -रिपुः the sun%; तिमिरारिस्तमो हन्ति प्रातः स्ववधभीरवः Udb.
तिमिरमयः 1 An epithet of Rahu. -2 An eclipse in general.
fafarafa Den. P. To obscure, eclipse, darken. तिमिरायते Den. A. To be or appear dark. Paraftar m. The cochineal insect. तिमिला N. of a musical instrument. तिमी /. (= तिमिः q. v.); L. D. B.
facefa Den. P. 1 To conceal, keep concealed or secret. -2 To hinder, stop, obstruct, obscure; farafa करणानां ग्राहकत्वं प्रमोहः Mal. 1.40; वारंवारं तिरयति दृशोरुद्गम बाष्पपूरः 35; तिरयति वचनम् 9.30 drowns'.-3 To conquer.
तिरस् ind. [तृ-असुन् स्वरादि] 1 Crookedly, obliquely, awry; स तिर्यत् यस्तिरोऽनाते Ak. -2 Without, apart from. -3 Secretly, covertly, invisibly; Bri. Up. 1.4. 4. - Aeross, beyond, over; यदि वासि तिरोजनम् Av.7. 38.5. -5 Indirectly, badly. [In classical literature तिरस् is rarely used by itself, but chiefly occurs in composition with (a) कृ, (8) धा, and (0) भू; see below.] -Comp. -कुड्य,-प्राकार a.looking through a wall.-गत a. vanished, disappeared.-वर्षे a. protected from rain.
तिरस्कृ (तिर:-कृ)8U. 1To despise, contemn आत्मनश्च पेरषां च यः समीक्ष्य बलाबलम् । अन्तरं नैव जानाति स तिरस्क्रियतेऽरिभिः॥ H.3.83 Bk.9.62. -2 To blame, scold, abuse; गीर्भिर्गुरूणां परुषाक्षराभिस्तिरस्कृता यान्ति नरा महत्त्वम् Bv.1.73. -3 To surpass, excel (स्तनद्वयं) तिरश्चकार भ्रमराभिलीनयोः सुजातयोः पङ्कजकोशयोः श्रियम् R.3.8. -4 To cover, conceal तिरस्क्रियन्ते कृमितन्तुजालेविच्छिन्नधूमप्रसरा गवाक्षाः R. 16. 20; Ms. 4. 49; Amaru. 81. - To set aside, remove.
तिरस्कर a. Surpassing, excelling.
तिरस्क (स्का)रिणी 1A curtain, veil; सोऽत्यासाद्य तु तद्वेश्म तिरस्करणिमन्तरा Ram. 2. 15.20%; निरस्करिण्यो जलदा भवन्ति Ku. 1. 14; M.2.1. -2 An outer tent, screen of cloth. -3 A kind of magical veil (or spell) rendering the wearer invisible, S. 6. and V.2, inter alia. It is properly the science or art possessed by celestial beings of rendering themselves invisible by repeating some Mantras.
तिरस्कारः, तिरस्कृतिः ।., तिरस्क्रिया 1 Contempt, disrespect. -2 Censure, abuse, reproach; द्विपद्विषः प्रत्युत सा तिरस्क्रिया Si. -3 Concealment, disappearance. -4 A cuirass; लौहस्तिरस्कार इवात्ममन्युः Ki. 17. 49.
तिरस्कारिन् a. Excelling; देवि त्वन्मुखपङ्कजेन शशिनः शोभातिरस्कारिणा Ratn. 1.24.
तिरस्कृत p. p. 1 Disregarded, despised. -2 Abused, condemned. -3 Concealed, covered. -4 Disappeared, vanished. -5 Surpassed, excelled.
तिरोधा 3U. 1To disappear, vanish; अभिवृष्य मरुत्सस्य कृष्णमेघस्तिरोदधे R. 10. 48; 11.91. -2 To cover, conceal, hide. -3 To excel, eclipse. -4 To overpower, conquer, defeat. -5 To set aside, remove. -6 To hide one's self from (with abl.).
तिरोधानम् 1 Disappearance, removal; सिद्धान्विद्याघरश्चैिव तिरोधानेन सोऽसृजत् Bhag. 3. 20. 44; अथ खलु तिरोधानमधियाम् G. L. 18. -2 A covering, veil, sheath, a cloth or cloak.
farctica p. p. 1 Concealed, hidden. removed from sight. -2 Vanished, disappeared. -3 Hard to understand, mystic; नात्र तिरोहितमिवास्ति Bri. Up. 1. 3. 28.
तिरोभू1 P. To disappear, vanish; Bk. 6. 713 14. 44. -Caus. To dispel.
तिरोभावः Disappearance; आत्मत आविर्भावतिरोभावौ Ch. Up. 7. 26. 1.
farcela Den. P. To disappear. तिरोहयति Den. P. To hide, conceal.
तिर्यच्, तियश्च a. (तिरश्ची J., rarely तिर्यम्ची) 10blique, transverse, horizontal, awry; तिर्यगूर्ध्वमधस्ताच्च व्यापको HEHT ET: Ku. 6. 71. -2 Crooked, curved. -8 Crossing over, traversing. -4 Winding. - Lying in the middle or between. -m., -21 An animal (going horizontally as distinguished from man who walks erect), a lower or irrational animal; बन्धाय दिव्ये न तिरश्चि कश्चित् पाशादिरासादितपौरुषः स्यात् N. 3. 20; Ku. 1. 48. -2 A bird. -3 (With Jainas) The organic world, or plants. -Comp.-अन्तरम् intermediate space measured across, breadth. -अयनम् the annual revolution of the sun. -ईक्ष a. looking obliquely. -ईश: an epithet of Krisna. -ग: an animal. -गतिः transmigration of animals.
For Private and Personal Use Only
