________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
धातुका
889
धामका
an
कफपित्तमलाः केशः प्रस्वेदो नखरोम च । नेत्रविट चक्षुषः स्नेहो धातूनां । इव वै वृक्षोऽजसा प्रेत्य संभवः Bri. Up. 3.9.28; अन्ने प्रलीयते क्रमशो मलाः॥ Susruta. -2 lead.-माक्षिकम् 1 sulphuret मर्त्यमन्नं धानासु लीयते Bhāg. 11.24.22. -B_Coriander. of iron. -2 a mineral substance. Hiftoft borax. -Comp. -चूर्णम् the meal of tried rice. -पूप: a cake of -मारिन् m. sulphur. -रस: a mineral or metallic Auid; fried barley. -भर्जनम् the frying of grain. न्यस्ताक्षरा धातुरसेन यत्र (भूर्जत्वचः) Ku. 1.7. -राजका,-कम्
धानकम् Coriander. semen. -वल्लभम् borax. -वाद: 1 mineralogy, metal
धानाका:.(pl.)1grain, corn.-2 Fried barley or lurgy.-2 alchemy.-वादिन् m. a mineralogist. -विष्. lead. -वैरिन् m. sulphur. -शेखरम् green sulphate of
parched rice. iron, green vitriol. -शोधनम्, -संभवम् lead. -साम्यम् धानी See धानम्. good health, (equilibrium of the three humours).
धाटी Assault, attacking. -हन m. sulphur.
धाणक: A gold coin (part of a Dinara); षड्भिस्तु धातुक:-कम् Bitumen.
रत्तिकाभिः स्यान् माषको हेमधानकः, धातुमत् a. Rich or a bounding in metals. °ता richness
धानयः, -क: Coriander. in metals; अकालसंध्यामिव धातुमत्ताम् (शिखरैर्बिभर्ति) Ku.1.4.
धानुर्दण्डिकः, धानुष्क: An archer ( living by the धातुमय a. Fullof metals, abounding in red minerals; bow), a bowman; निमित्तादपराद्धेषोर्धानुष्कस्येव वल्गितम् अधित्यकायामिव धातुमय्यां (लोध्रद्रुमं ददर्श) R. 2.29.
Si. 2.27 Kau. A. 1. 3. धात . [धा-तृच्] 1 A maker, creator, originator, धानुष्यः Bamboo. author. -2 A bearer, preserver, supporter. -3 An
STIFT Cardamoms. epithet of Brahma, the creator of the world; मन्ये दर्जनचित्तवृत्तिहरणे धातापि भग्नोद्यमः H.2.1243 R. 18.6%3 धान्यम [धाने पोषणे साधु यत् ] 1 Grain, corn, rice Si. 1. 133 Ku.7.44; Ki. 12.33; सूर्याचन्द्रमसौ धाता यथापूर्व- (for the distinction between सस्य, धान्य, तण्डुल and अन्न मकल्पय | Mahanarayna Up.-4 An epithet of Visnu; see under तण्डुल ). सस्य क्षेत्रगतं प्रोक्तं सतुषं धान्यमुच्यते. Mb. 12. 15.18.-8 The soul.-8N. for the seven sages -2 Coriander. -3 A measure equal to four sesamum (सप्तर्षि) being the first creation of Brahma ; et. पुरातनाः seeds. -Comp. -अचल: a pile of grain presented to पुराविद्भिर्धातार इति कीर्तिताः Ku.6.9.-7 Amarried woman's Brhamanas as a gift. -अरिः a mouse, rat. -अर्थः paramour, adulterer. -8 One of the forty-nine winds. wealth in rice or grain. -अम्लम् sour gruel made of -9 An arranger. -10 One who nourishes. -11 A star
the termentation of rice-water. -अस्थि . husk, chaff. among ध्रुवमत्स्य; Bhag.5.23.5.-12 Fate, destiny; धाता -उत्तमः the best of grain, ine. rice. -कल्कम् 1 bran. यथा मां विदधीत लोके ध्रुवं तथाऽहं भवितेति मत्वा Mb. 1.89.10. -2 chaff, straw. -कोशः, -कोष्ठकम्, -क: agranary. -Comp. -पुत्र: an epithet of Sanatkumara.
-क्षेत्रम् a corn-field. -खल: threshing floor (Mar. खळे).
-चमसः rice flattened by threshing after it has been धात्रम् [धा-आधारे ष्ट्रल ] A vessel tor holding anything,
steeped and fried in the husk. it: a stealer of corn; a receptacle.
धान्यचौरोऽजहीनत्वम् Ms. 11.50. -त्वच / the husk of धात्री 1A nurse, wet-nurse, fostermother; उवाच धाच्या corn. -धेनु / a heap of corn (like a cow, to be प्रथमोदितं वचः R.3.25 Ku.7.25.-2 A mother; Y.3.825
presented to a Brahmana); तमिदानी प्रवक्ष्यामि धान्यधेनुविधि सुविचार्य गुणान् दोषान् कुर्याद् धात्रीं तदेदृशीम् Bhava. P.-3 The
परम् । यां दत्त्वा सर्वपापेभ्यः शशाङ्क इव राहुणा || ......मुच्यते...... earth; सद्यस्तन परिमलं परिपीय धात्र्या: Ram.Ch.5.5.-4 The
Varaha P. -पञ्चकम् the following grains; शालि, व्रीहि, tree called आमलक. -Comp. -पुत्रः 1 a foster brother.
शूक, शिखि and क्षुद्र धान्यs. -माय: a corn-dealer. -मानम् -2 an actor. -पुष्पिका N. of a tree (धव). -फलम् An
a measure of corn as much corn as a man can eat Amalaka fruit.
at once). -मुष्टिः a handful of grain. -राज: barley.
-वर्धनम् londing grain at interest, usury with grain. धायिका, धात्रेयी 1 A foster-sister; धात्रेयिकायाश्चतुरं -वीजम् (बीजम्) coriander. -वीर: a sort of pulse बचश्च Mal. 1.333; कथितमेव नो मालतीधात्रेच्या लवझिकया Mal.13 (माष).-शीर्षकम् the ear of corn. -शूकम् the beard or Mb. 3. 269.9, 10, 16. -2 A nurse, wet-nurse.
awn of corn. -सारः threshed corn. धानम्,-नी [धा भावे-ल्युट्] 1A receptacle, seat; धान्या, धान्याकम् Coriander. as in मसीधानी, राजधानी, यमधानी; रविं दधानेऽप्यरविन्दधाने Si. 4. 12. 2 Nourishing, nourishment. eft 1 The site
धान्वन (-नी/.) Situated in a desert (धन्वन् ). of a habitation. -2 Coriander.
धान्वन्तर्यम् A Homa in which Dhanvantari is the धानाः . (pl.) 1 Fried barley or rice; यथा धानासु वै
Devata%3 अग्नीषोमं वैश्वदेवं धान्वन्तर्यमनन्तरम् । प्रजानां पतये चैव धाना भवन्ति न भवन्ति च Bhag.6.15.4.-2 Grain fried or
पृथग होमो विधीयते Mb. 13.97. 10. powdered. - Corn, grain. -4 A bud, shoot; falta धामक: A sort of weight (माष q. v.),
For Private and Personal Use Only
