________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
पुपूषा
- संगमः, -संधानम् (पुनः संधानम् &c.) 1 reunion. -2 rekindling the sacred fire when it has been extinguished संभवः ( पुनःसंभवः) being horn again (into the world), metempsychosis.
पुपूषा The desire to cleanse
पुप्फुट: N. of a disease of the palate and gums. पुप्फुल: Flatulency or wind ( in the stomach ). पुण्फुसः 1 The lungs. -2 The pericarp of lotus. पुर् 61. (पुरति ) To go before procerle
पुर् f. (Nom. sing. पू: ; instr. du. पूर्म्याम् ) 1 A town, fortified town; पूरप्यभिव्यक्तमुखप्रसादा R. 16.23. -2 A fortress, castle, strong-hold. -3 A wall, rampart. -4 The body; पुरश्च द्विपदः पुरश्चक्रे चतुष्पद: Bri. Up. 2. 5. 18. - Intellect. -Comp. -द्वार /, द्वारम् (पूर्वा) the gate of a city.
1081
पुर . [ पृ-क ] Full of, filled with. रम् 1 A town, city (containing large buildings, surrounded by a ditch, and not less than one Krosa in extent ); पुरे तावन्तमेवास्य तनोति रविरातपम् Ku. 2.33; R. 1.59 -2 A castle, fortress, stronghold. -3 A house, residence, abode. -4 The body; नवद्वारे पुरे देही नैव कुर्वन् न कारयन् Bg. 5. 13. —-5 The female apartments. -6 N. of the town पाटलिपुत्र; q.v. -7 The calyx of a flower, or any cup formed of leaves. -8 A brothel. -9 The skin. -10 Bdellium. -11 An upper story. -12 A store-house. -13 A fragrant grass (नागरमुस्ता ). -Comp. -अट्टः a turret on a citywall. -अधिपः, -अध्यक्षः the governor of a town; Mb. 18.138.11. -अरातिः अधि, असुहृद रिपुः epithets of Siva ; Bhāg. 5. 24. 28; पुरारातिभ्रान्त्या कुसुमशर किं मां प्रहरसि Subhare र अर्थविस्तारः 1 all village, hamlet. -2 a suburb, ward, division of a town. -उत्सवः a festival celebrated in a city. -उद्यानम् a city-garden, park. ओकस् n. an inhabitant of s town. -कोट्टम् a citadel. Ta. 1 going to a town. -2 favourably_inclined. -जित्, -द्विष्, भिद् m. epithets of Siva. - ज्योतिस् m. 1 an epithet of fire. -2 the world of Agni. ती small market-town, small village-तोरणम् the outer gate of a city. देवता the tutelary deity of a town. -द्वारम् a city-gate; कोठ्या कोट्या पुरद्वारमेकैकं रुरुधे द्विषाम् Bk. 14.29. -नारी a courtezan - निवेशः the founding of a city. -पालः 1 ' oity-governor the commandant of a fortress -2 the soul. -मथनः an epithet of Siva. -मार्गः the street of a town ; पुरमार्गे घनशब्दविक्लवाः Ku. 4. 11; R. 113. रक्षः, -रक्षकः, रक्षिन् _m.a_constable, police-officer. -रोधः the siege of a fortress. -वासिन् m. a citizen, a townsman. - वास्तु ". ground fit for the foundation of a town. -शासनः 1 an epithet of Visnu. – 2 of Siva ; प्रसाधनं मातृभिरादृताभिर्न्यस्तं पुरस्तात् पुरशासनस्य Ku. 7. 30. -हन् m. 1 an epithet of Vispu. -2 of Siva.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पुरस्
पुरञ्जन: 1 The soul. -2 N. of Hari; जपयज्ञेन तपसा पुरजनमतोषयन् Bhāg. 4. 30. 3. नी Intellect, understanding.
पुरंदरः पुरः शत्रूणां नगराणि दारयति खच्] 1 N. of Indra पुरन्दरश्रीः पुरमुत्पताकं प्रविश्य पौरैरभिनन्द्यमानः R. 2.74. -2 An epithet of Siva. -3 of Agni. -4 N. of Vispu. -8 N. of the eighteenth lunar mansion ( ज्येष्ठा ) - 8 A thief, house-breaker. -रा An epithet of the Ganges. -Comp. -माघर ( महेन्द्रपर्वतः ) तथा समेतः पुरं पुरन्दरः पुरन्दर क्ष्माधरसुन्दरं भुवः Rām. Ch. 2. 15.
=
पुरंजर: The arm-pit.
पुरटम् Gold; अङ्गुष्टमात्रममलं स्फुरत् पुरमौलिनम् Bhāg.
1. 12. 8.
पुरण: The soa, ocean.
पुरतस् ind. 1 Before, in front (opp. पक्षान् ); पश्यामि तामित इतः पुरतश्च पश्चात् Mal. 1. 40; in the presence of ; यं यं पश्यसि तस्य तस्य पुरतो मा ब्रूहि दीनं वचः Bh. 2.51. -2 Afterwards; इयं च तेऽन्या पुरतो विडम्बना Ku. 5.70 ( आदावेव Malli. ); Amaru. 43. -3 Before (in time ).
०
पुरंधिः, श्री . [ पुरं हस्थजनं धारयति - की पो ह्रस्वः Tv. ] 1 An elderly married woman, a respectable matron; पुरंध्रीणां चित्तं कुसुमसुकुमारं हि भवति U. 4. 12; Mu. 2. 7; Ku. 6. 32; 7.2. -2 A woman whose husband and children are living.
पुरंधिका / wife एकोजि भूमीपतिशेखरस्य पुरंधिका गर्भम भव्यम् Sahendra. 1. 62.
पुरला An epithet of Durga.
पुरस् ind. 1 Before (in time or space ), in front, in the presence of, before the eyes of (by itself or with gen.); अमुं पुरः पश्यसि देवदारुम् R. 2. 36; तब प्रसादस्य पुरस्तु संपदः S. 7. 30 : तस्य स्थित्वा कथमपि पुर: Mo. 3; Ku. 4. 3; Amaru. 43; often used with कृ, गम्, धा, भू (see below). -2 In the east, from the east. -8 Eastward. -Comp. -अनुवाक्या (पुरोऽनुवाक्या) an introductory verse or hymn. -करणम्, -कारः see under पुरस्कृ below. ग, गम (पुरोग-गम) a. 1 chief, lending, foremost, pre-eminent, oft. with the force of a noun ; स किंवदन्तीं वदतां पुरोग: R. 14. 31; 6. 55; Ku. 7. 40. -2 led or presided over by (at the end of comp. ); इन्द्रपुरोगमा देवा: ' the gods with Indra at the head'; अतुलाः प्रीतयो राजन् संबन्धकपुरोगमाः R.ām. 7.38.1. -गत . 1 standing in front of -2 preceded. -गतिः / providence (तिः) dog. गन्तु, गामिन 1 going before or in front. -2 chief, leading, a leader. (m.) dog. चरणम् (पुरधरणम्) 13 preparatory or initiatory rite. -2 preparation, initiation. -3 repetition of the name of a deity accompanied with burnt offerings ; जीवहीनो यथा देही सर्वकर्मसु न क्षमः । पुरश्चरणहीनोऽपि तथा मन्त्रः प्रकीर्तितः ॥ Tantras छदः (पुरछद) nipple. - जन्मन् (पुरोजन्मन्) a. born before. -जब a. (पुरोजव)
d.
For Private and Personal Use Only
