________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
फलिन
a.
फलिन [इ] Fruitful, bearing fruit ताम्बूलीपटलैः पिनद्ध फलिन व्यानम्रपूगद्रुमाः Mal. 6. 19. नः The breadfruit tree.
फलिनी, फली The Priyanga creeper anid by poets to be the — wife of the mango tree; cf. मिथुनं परिकल्पितं त्वया सहकारः फलिनी च नन्विमौ R. 8.61).
www.kobatirth.org
फलीकृ 8 U. To winnow, thresh, separate the grain from the husks.
फलीकरणम् -फलीकार: 1 Winnowing, separating the grain from the husks. -2 husk, chaff, smallest _grain etc;प्रजायामर्थप्रत्ययो धनदमिवाधनः फलीकरणम् Bhāg. 5. 3. 13; ईश्वरात् क्षीणपुण्येन फली कारानिवाधनः Bhāg. 4.9.36.
फ़लीकृत P. P. Threshed, winnowed.
फल्कः A stretched out, expanded body.
फल्गु a. [ फल्-उ गुक् च Un. 1.18 ] '1 Pithless, unessential; unsubstantial; सारं ततो ग्राह्यमपास्य फल्गु Pt. 1. -2 Worthless, useless, unimportant; ' फल्गु तुच्छमसारं च ' Yadava.; तरीषु तत्रत्यमफल्गु भाण्डम् Śi. 3. 76. -3 Small, minute; नामरूपविभेदेन फल्ग्व्या च कलया कृताः Bhāg. 8. 3. 22. - Vain, unmeaning. -8 Weak, feeble, flimsy; फल्गुनि तत्र महतां जीवो जीवस्य जीवनम् Bhāg. 1. 13. 47. -6 Untrue. - 7 Beautiful, lovely. -ल्गुः / 1 The spring season. -2 The opposite-leaved fig-tree (Mar. बोखाडा ). -8 N. of a river at Gayā. 4 A red powder of wild ginger (Mar. गुलाल) thrown by the Hindus over one another at the Holi festival. –B (du.) (In astrol.) N. of a नक्षत्र. -Comp. - उत्सवः the vernal festival, commonly called Holi. -द a. avaricious. -वाक् a falsehood, lie. -वाटिका the opposite-leaved fig-tree.
फल्गुता, स्वम् Worthlessness, vanity.insignificance न हि गणयति क्षुद्रो जन्तुः परिग्रहफल्गुताम् Bh. 29.
फल्गुन 1 Red. -2 Born under the constellation फल्गुनी. नः 1 The month of Phālguna -2 N. of Indra. -3 Of Arjuna.
फल्गुनाल The month of Phalguna
फल्गुनी N. of a constellation (पूर्वा and उत्तरा ); मैत्रे मुहूर्ते शशलाञ्छनेन योगं गतासूत्तर फल्गुनीषु Ku. 7.6. -Comp. -भवः the planet Jupiter.
फाल्गुनिक: The month of Phalguns: I.D. B.
फल्यम् A flower, bud.
फा. (Nom. फास् ) 1 Heat. -2 Idle talk.
फाट् ind. An interjection of calling. फाटकी Alum,
for f. 1 Molasses. -2 Flour mixed with curds ( करम्भ ).
1147
फिरन
फाणितम्, Raw sugar ; इक्षोः रसस्तु यः पक्कः किंचिद् गाढो बहुद्रवः । स एवेक्षुविकारेषु ख्यातः फाणितसंज्ञया ॥ Bhāva P; condensed juice of sugarcane ( Mar. काकवी ); फाणितेषु मरिचावचूर्णना सा स्फुटं कटुरपि स्पृहावहा N. 14 118 -2 A product of milk (गोरसविकार); भक्ष्यान फाणितसंयुकान् दावा सौभाग्यमृच्छति Mb. 13.64.13.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
फाण्ट a. Made by an easy process, readily or easily prepared (as a decoction ) -टः, -टम् An infusion, decoction ; फाण्टमनायाससाध्यः कषायविशेष: Sk.; फाण्टचित्रास्त्रपाणयः Bk. 9. 17. ( see the commentary: यदनृतमपिष्टं कषायमुदसंपमाप्रादिभतरसम् ईषदुष्णं तदस्यासाभ्याचा फास्टमित्युच्यते) ले सम्बज विनिक्षिपेत् पात्रे चतु पमितं ततस्तु खावये अलम् सोऽये चूर्णकः फाण्टो भिषग्भिरभिधीयते Vaidyaka. The first particles of butter produced by churning.
फाण्टकः A decoction, infusion.
फाण्डम् The belly.
फारी Black cumin (Mar.
जिरे ).
फालः, -लम् 1 A ploughshare; Ms. 6. 16. -2 Separation of the hair on each side of the head ( सीमन्तभाग ); द्विफालबद्धाश्चिकुराः शिरः स्थितम् N. 1. 16. 8 A sort of spade. 4 A bundle. -5 The forehead (for भाल ). -लः 1 An epithet of Balarāma. -2 Of Siva. -3 The citron tree. -लम् 1 A garment of cotton. -2 A ploughed field. -Comp. -आहत a ploughed, tilled. -कृष्ट . 1 tilled. - 2 produced by cultivation; न फालकृष्टमश्रीयात् Ms. 6. 16. ( - ष्टम् ) a ploughed field. -गुप्तः N. of Balarāma. फाखेला Aquail.
फालिका A slice, picon मालिकाम् N. 16.82. ताम्बूल' bits of betel ; N. 20. 82.
फाल्गुनः 1 N. of a Hindu month ( corresponding to February-March). -2 An epithet of Arjuns; Mb. thus explains the epithet :- उत्तराभ्यां फल्गुनीभ्यां नक्षत्राभ्यामहं दिवा | जातो हिमवतः पृष्ठे तेन मां फाल्गुनं विदुः ॥ -3 N. of a tree, also called अर्जुन. -Comp. -अनुजः 1 the month Chaitra. –2 the vernal season ( वसन्तकाल ). -3 an epithet of नकुल and सहदेव.
फाल्गुनालः = फाल्गुन.
फाल्गुनी The full moon day of the month फाल्गुन; भवः an epithet of the planet Jupiter.
f: 1 A wicked man. -2 Useless or idle talk. -8 Anger.
फिट्स्त्रम् N. of grammatical work by शान्तनवाचार्य. फिङ्गक: The fork-tailed shrike; cf. कलिङ्ग.
फिरङ्गः 1 The country of the Franks (i. e. of Europeans ). -2 A disease of the Franks, syphilis; also फिरज्ञामयः, व्याधिः,
For Private and Personal Use Only
