________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
मस्मन्
1189
भाग:
द्यामभासयत् || Ram.6.75.51; तावद् भा भारवे ति यावन्माघस्य alca: Udb. -2 A shadow, reflection. -3 Likeness, resemblance. -4 The shadow of a gnomon. Comp. -कु (कू)ट: a species of fish. -कोशः,-ष: the sun. -गण: the whole group of constellations 3 करालदंष्ट्राभिरुदस्तभागणम् Bhag. 4. 5. 11. -निकरः a mass of light, collection of rays. -नेमिः the sun. -मण्डलम् a halo of light. -रूपः the soul. (-पम्) Brahman. -वनम् a. mass of rays or light.
यस्मात् ॥ तस्मादसौ भस्मकसंज्ञकोऽभूदुपेक्षितोऽयं पचते च धातून् । Bhava. P. -8 A kind of disease of the eyes.
भस्मन् ॥ [ भस्-मनिन् ] 1 Ashes ; ( कल्पते) ध्रुवं चिताभस्मरजो विशुद्धये Ku. 5. 79. -2 Sacred ashes (smeared on the body); महादेवोऽथ तद्भस्म मनोभवशरीरजम् । आदाय सर्वगात्रेषु भूतिलेपं तदाकरोत् || Kalika P. ( भस्मनि हु 'to sacrifice in ashes', i. e. to do a useless work). -Comp. -STA: morbid appetite from rapid digestion of food. -अवशेष a. remaining in the form of ashes ; भस्मावशेष मदनं चकार Ku.3.7235.3.3.-अङ्ग: a kind of pigeon.(-ङ्गम्) a kind of gem (Mar. पेरोज). -आह्वयः camphor. -उद्धृलनम्, -गुण्ठनम् smearing the body with ashes , भस्मोडूलन भद्रमस्तु भवते K. P. 10. -कार: a washerman. -कूट: ३ heap of ashes. -ग: Dalbergia Ongeinensis (Mar. तिवस).-गन्धा,-गन्धिका, -गन्धिनी a kind of perfume. नगात्र: N. of the god of love. -चय: a heap of ashes. -तुलम् 1 trost, snow. -2 a shower of dust. -3a number of villages. -प्रियः an epithet of Siva. -भूत a. dead. -मेह: a sort of gravel. -रोग: a kind of disease 3 ot. भस्माग्नि. -लेपनम् smearing the body with ashes. -विधि: any rite performed with ashes. -वेधक: camphor. -शकरः (probably) potash. -शायिन् m. N. of Siva. -सूत-करणम् calcining of quicksilver. -स्नानम् purification by ashes.
भस्मता The state of ashes.
भस्मसात् ind. 1 To the state of ashes; "कृ' to reduce to ashes.' "भू to be reduced to ashes.
भस्मा (स्मी) कृ8U. To reduce to ashes.
भस्मीकरणम् 1 Reducing to ashes. -2 Completely consuming or burning. -3 Calcining.
भस्मीकृत a. 1 Reduced to ashes. -2 Calcined (as a metal). -3 Powdered (चूर्णीकृत), तेनैव तोरणेनाथ यक्षस्तेनाभिताडितः । नादृश्यत तदा यक्षो भस्मीकृततनुस्तदा || Ram. 7. 14.29.
भस्मीभू 1 P. 1 To be reduced to ashes ; भस्मीभूतस्य देहस्य पुनरागमनं कुतः Sarva.s. -3 To become worthless%, भस्मीभूतेषु विप्रेषु मोहाद्दत्तानि दातृभिः (नश्यन्ति) Ms. 3.9734.188.
भा 2 P. (भाति, भात; caus. भापयति-ते; desid. बिभासति) 1 To shine, be bright or splendid, be luminous; 91 सरो भाति सदः खलजनैर्विना। कटुवर्णविना काव्यं मानसं विषयैर्विना By. 1. 1163 समतीत्य भाति जगती जगती Ki. 5. 20%; R. 3. 183 भाति श्रीरमणावतारदशकं बाले भवत्याः स्तने Uab. -2 To seem, appear; बुभुक्षितं न प्रति भाति किंचित् Mbh. -3 To be, exist. -4 To be pleased. -8 To show oneself. -8 To blow; [the following verse gives different meanings of the verb : -बभौ मरुत्वान् विकृतः स-मुद्रो (to shine) बभौ मरुत्वान् विकृतः स-मुद्रः। (to be pleased) बभौ मरुत्वान् विकृतः समुद्रो (to be) बभी मरुत्वान् विकृतः स मुद्रः॥ (to blow). Bk. 10. 19].
भा [भा-अ टाप् ] 1 Lighty splendour, lustre, beauty; तत्र ताराधिपस्याभा ताराणां भा तथैव च । तयोराभरणाभा च ज्वलिता
भाकर See भास्कर under भास्.
भाक्तa.1 Regularly fed by another, a dependant, retainer. -2 Fit for tood. -3 Inferior, secondary (opp. मुख्य ), often used in the S. B. in this sense. -4 Used in a secondary sense.
भाक्तिक: A retainer, dependant.
भाक्ष a. (-क्षी /.) [भक्षा शीलमस्य अण् ] Voracious, . gluttonous.
भागः [भज् भावे घम् ] 1 A part, portion, share, division%3 as in भागहर, भागशः &c. -2 Allotment, distribution, partition.-3 Lot, tate; निर्माणभागः परिणतः ७.4. -4 A part of any wholea fraction.-8 The numerator of a fraction. -6 A quarter, one-fourth part. -7 A degree or the 360th part of the circumference of a circle. -8 The 30th part of a zodiacal sign. -9 The quotient. -10 Room, space, spot, region, place; अयनेषु च सर्वेषु यथाभागमवस्थिताः Bg. 1. 11.; R. 18.47. -11 A portion payable to Government; सीता, भागो, बलिः, करो ......राष्ट्रम् Kau. A. 2.6.24. -12 One of the four contentments (San. Phil.), आध्यात्मिकाश्चतस्रः प्रकृत्युपादानकालभागाख्याः (v.1. भाग्याख्याः ) San. K.50. -18 A halfrupee. -14 The number eleven. -Comp.-अनुबन्धजातिः f. assimilation of quantities by fractional increase. -अपवाहजातिः ,-अपवाहनम् /.assimilation of quantities by tractional decrease. -अपहारिन् a. receiving a share. -अर्थिन् a. desirous of a share. -अहे a. entitled to a share or inheritance. -कल्पना allotment of shares. -जातिःf. reduction of fractions to a common denominator (in math.). -धानम् a treasury. -धेयम् 1 a share, part, portion; उच्छिष्ट भागधेय स्याद्दर्भेषु विकिरश्च यः Ms. 3. 245% नीवारभागधेयोचितैर्मृगैः R. 1. 50. -2 fortune, destiny, luck. -3good fortune or luck; तद् भागधेयं परमं पशूनाम् Bh. 2. 12. - property. -8 happiness. (-यः)1 atax; अन्यमेव भागधेयमेते तपस्विनो निर्वपन्ति S.2. -2 an heir. -भाज् a. interested, a sharer or partner. -भुज m. a king, govereign. -मात/ (in alg.) aparticular rule of division. -लक्षणा a kind of लक्षणा or secondary use of a word by which it partly loses and partly retains its primary meaning; also called जहदजहल्लक्षणा; e.g. सोऽयं देवदत्तः. -लेख्यम् a partition-deed; विभागपत्रं कुर्वन्ति भागलेख्यं तदुच्यते Sukra. 2. 297. -हरः 1 a co-heir. - division (in math.). -हार: division (in math.),
For Private and Personal Use Only
