________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
1281
मृच्छित
मू 1 A. (मवते) To bind, fasten, tie. मू/. The act of binding or tying.
मूक a. [मू-कक् ] 1 Dumb, silent, mutespeechless 3 मूकं करोति बाचालम् । मूकाण्डजम् (काननम् ) Ku.3.42; सखीमिय बक्ष्यि विषादमूकाम् Git.7मूकीभूतघण्टास्वरास्वन्तःपुरदोलासु । K.9; मूकीभूतवीणा K. 132.-2 Poor, miserable, wretched. -क: 1A mute; मौनान्मूकः म.2.26 v.1.; Ms.7.149. -2 A poor or miserable man.-3 A fish. -4 The offspring of a mule and a mare. -का A crucible; Bee मूषा. -Comp. -अण्ड ज a. (atorest) whose birds are silent; Ku. -अम्बा a form of Durga. -भाव: silence, muteness, dumbness (also मूकता, स्वम् in this sense).
मूकित a. Silenced, dumb. मुकिमन् m. Muteness, dumbness, silence. मूटः, -मूटकः, -मूडक: A basket, bundle. मूण्ठ् 1 A. (मूण्ठते) To fiee, run away; L. D. B. मूत a. [मू-क्त ] 1 Bound, tied. -2 Confined. -8 Woven; P. VI.4.20. -तः,-तम् 1A woven basket (Ved.). -2 A woven band ot cloth. -3 A lump, collection.
मूत्रम् Urine; नाप्सु मूत्रं समुत्सृजेत् Ms. 4.56; मूत्रं चकार 'made water'. -Comp. -अतीसार: diabetes. -आघात: a urinary disease; जायन्ते कुपितदोषैमूत्राघातात्रयोदश Bhava. P. -आशयः the lower belly. -उत्सङ्ग see मूत्रसंग. -कृच्छ्र म् painful discharge of uriner strangury; स्युर्मूत्रकृच्छ्राणि नृणां तथाष्टौ Bhava. P. -कोश: the scrotum. -क्षय: insufficient secretion of urine. -ग्रन्थि : a knot or induration on the neck of the bladder. -जठरः,-रम् the swelling of the belly caused by retention of urine. -दशकम् the urines of an elephant, a buffalo, a camel, a cow, a she-goat, ashe-sheep, ahorse an ass, a man and a woman. -दोष: a urinary disease. -निरोध: obstruction or retention of urine. -पतन: a civet-cat. -पथ: the urinary passage. -Te uroscopy or examination of urine. -पुटम् the lower belly. -पुरीषम् urine and excrement; Ms.6.765 11.154. -फला a species of cucumber. -मार्गः, -प्रसेक: the urethra. -वर्तिःf. rupture of the serotum. -वर्धक a. diuretic. -वृद्धि: f. copious secretion of urine. -T57 n. urine and excrement. -शुक्रम् a disease in which semen is discharged along with urine. -शूलः, -लम् urinary colic. -संगः urinary obstruction, a painful and bloody discharge of urine.
मूत्रयात Den. P. To make water; तिष्ठन्मूत्रयति Mbh.
TETT a. Promoting the secretion of urine, diuretic. -ला 300 मूत्रफला.
fra a. 1 Discharged or voided as urine. - Soiled with urine.
सं.इं.को.... "
मूर a. Ved. 1 Stupefied, bewildered. -2 Foolish, silly, stupid. -3 Destroying, killing.
Het a. Stupid, dull-headed, foolish, silly. : 1 A tool, blockhead; न तु प्रतिनिविष्टमूर्खजनचित्तमाराधयेत् Bh.2.5.83 मूर्ख बलादपराधिनं मां प्रतिपादयिष्यसि V.23; मूर्योऽपि शोभते तावद्याबत्किचिन्न भाषते H. -3 A kind of bean. -Comp. -पण्डितः a. learned fool; सर्वे ते हास्यतां यान्ति यथा ते मूर्खपण्डिताः Pt. 5.40. -भूयम् tolly, stupidity, ignorance. -भ्रातृक . one who has a foolish brother. -मण्डलम् an assembly of fools. -शतम् a hundred fools; वरमेको गुणी पुत्रो न च मूर्खशतान्यऽपि H.
मुर्खता,-त्वम्,-मूखिमन् m. Stupidity, tolly, silliness.
मूर्छ 1 P. To increase; सुखस्य रूपान्तरमेव मूर्च्छतः चिरस्य निद्रामथ गच्छतः स्म ती Ram. Ch. 2. 90; मूर्छन्मोहमहर्षिहर्षविहित......K. P.; Bee मुळू.
Ferrol An arrow in the form of a bird's heart. मूर्छन .(-नी/.)1 Stupetying, producing insensibility or stupor (an epithet applied to one of the five arrows of Cupid ). -2 Increasing, augmenting, strengthening. -नम्, -ना [मुच्छ्-युच्] 1 Fainting, 8wooning. -2 Prevalence, growth, increase (usually n. in this sense); अनुकर्ष च निष्कर्ष व्याधिपावकमूर्छनम् Mb. 2. 13. 13. -3 A process in metallic preparation, calcining quicksilver with sulphur, ot. मूच्छी (3) also. -4 (In music) The rising of sounds, an intonation, a duly regulated rise and fall of sounds conducting the air and the harmony through the keys in a pleasing manner, changing the key or passing from the key to another ; modulation, melody; स्फुटीभवग्रामविशेषमूर्च्छनाम् Si. 1. 103 भूयो भूयः स्वयमपि कृतां मूर्च्छनां विस्मरन्ती Me. 883 वर्णानामपि मूर्च्छनान्तरगतं तारं विरामे मृदु Mk. 3.5% सप्त स्वरात्रयो ग्रामा मूर्छनाश्चैकविंशतिः Pt. 5.54; (मूर्छा or मूर्च्छना is thus defined:-क्रमात् स्वराणां सप्तानामारोहश्चावरोहणम् । सा मूछेत्युच्यते ग्रामस्था एताः सप्त सप्त च ॥ see Malli. on Si. 1. 10 for further information); 'यत्रैव स्युः स्वराः पूर्णा मूर्च्छना सेत्युदाहता' com. on Ram. 1. 4. 10.
मूर्छा [मुर्छ-भावे अब्] 1 Fainting, swooning; प्रहारमूर्छापगमे R. 7.44. -2 Spiritual ignorance or delusion. -3 A process in calcining metals, मूच्छों गतो मृतो बा निदर्शनं पारदोऽत्र रसः Bv.1.82. -4 The risingot sounds &cs see मूर्छन (4)above.-BGrowth, increase. -Comp. -अपगमः the passing off of fainting:-आक्षेपः (in Rhet.) expressing strong dissent by a swoon; इति तत्कालसम्भूतमूर्छयाक्षिप्यते गतिः। कान्तस्य कातराक्ष्या यन्मूच्छक्षेिपः स ईदृशः॥
Kav. 2. 154. -परिप्लुत, -परीत a. unconscious, fainted away. मू र्छाल a. Fainted, insensible, senseless.
मूञ्छित p. p. [ मूर्छा जाता अस्य तार० इतच, मूच्र्छत-वा] 1Fainted, swooning, insensible; मुग्धा कान्तस्य यात्रोक्ति
For Private and Personal Use Only
