Sanskrit English Dictionary Part 02

Author(s): P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan

Page 602

मदनक:
1228
मधु
मदनक: N. of a plant (दमनक). -कम् bee-wa.x.
मदनीय a. Intoxicating, exciting passion; पिबन्ति मद्य मदनीयमुत्तमम् Rs. 5. 10 where मणिराम in his commentary says : मदनीयमुन्मादकरम्.
मदयन्तिका, मदयन्ती A kind of jasmine ( Arabian). HERTZ a. Intoxicating; maddener, delighter.
मदयित्नु a. [मद्-णिच् इत्नुच् ] 1 Intoxicating, maddening. -2 Gladdening. -त्नु: 1 The god of love. -2 A cloud. -3 A distiller of spirituous liquors. -4 A drunken man. -8 Spirituous liquor (n. also in this sense).
HETHT a. Being always drunk or excited.
मदारः [ मद्-आरन्; Un. 3. 134 ] 1 An elephant in rut. -2 A hog. -3 A thorn-apple or Dhattara. -4A lover, libertine. - A kind of perfume. -6 A cheat or rogue (?).
मदार्मदः A kind of fish; (फलकमत्स्य). Afe: f. A kind of roller or harrow.
मदिर.[माद्यति अनेन, मद् करणे किरच्] 1 Intoxicating, maddening.-2 Delighting, fascinating, gladdening (eyes &c.); as in सद्यः षण्मासिकानां मम मदिरदृशा दत्तचन्द्रोceleft: Vb. 1. 17; see comps. below. T: A kind of Khadira tree (red-flowered ). -Comp. -अक्षी, ईक्षणा, -दृश्,-नयना,-लोचना a woman with fascinating or bewitching eyes; मधुकर मदिराक्ष्याः शंस तस्याः प्रवृत्तिम् v.4. 22; R.8.68%
BS. 3. 193B अन्तरा दुस्तरा न स्युर्यदि रे मदिरेक्षणाः Bh.; Vb. 1. 17. -आयतनयन a. having long and fascinating eyes; यदि मदिरायतनयनां तामधिकृत्य प्रहरतीति 5. 3. 4. -आसवः an intoxicating drink.
मदिरा 1 Spirituous liquor; कासत्यन्यो वदनमदिरां दोहदच्छद्मनास्याः Me. 80 (v.l.); Si.11.49. -2 A kind of wagtail. -3 N. of Durga. - Not a metre ; सप्तभकारकृताबसितौ च गुरुः कविभिः कथिता मदिरा V. Ratna. (com.). -Comp. -उत्कट,-उन्मत्त a. intoxicated with spirituous liquor. -गृहम्,-शाला an ale-house, dram-house, a tavern. -मदान्ध a dead drunk. -सखः the mango tree.
मदिष्ठा Spirituous liquor.
मदीय a. My, mine, belonging to me; स त्वं मदीयेन शरीरवृत्तिं देहेन निर्वर्तयितुं प्रसीद R. 2. 45, 65%85.25.
मद्गुः [ मस्ज-उ न्यक्का; cf. Up. 1.7] 1A kind of aquatic bird, a cormorant or diver; मांसं गृध्रो बप मद्गुः (भवति) Ms.12.63. -2 A kind of snake. -3 A kind of wild animal. -4 A kind of galley or vessel of war, कोऽपि मद्गुरभ्यधावत् Dk.-BN. of a degraded mixed tribe, the offspring of a Brāhmaṇa by a woman of the bard class 3 see Ms. 10.48.-8 An outcast.
मद्गुरः [मद् गुक् उरच् न्यक्का; et. UP. 4.41] 1 A diver, pearl-fisher. -2 A kind of sheat-fish. -8 N. of a degraded mixed tribe; see मद्गु (6),
मद्गुरक: A मद्गुर fish ; (शृङ्गीमत्स्य).
मद्गुरसी /. A kind of fish, the wife of मद्गुर' (भार्यायां मद्गुरस्य च).
मद्य a. [माद्यत्यनेन करणे यत् ] 1 Intoxicating. -2 Gladdening, exhilarating. -द्यम् Spirituous liquor, wine, any intoxicating drink; रणक्षितिः शोणितमद्यकुल्या R.7.49%B Ms.5.56%
39.843; 10.89; भिक्षो मांसनिषेवर्ण प्रकुरुषे किं तेन मद्य विना S. D. 525. -Comp. -आक्षेप: addiction to drink. आमोदः, -गन्धः, -दोहद: the Bakula tree. -कीट: a kind of insect. -कुम्भ: a brandy-jar. -नुमः a kind of tree (माडवृक्ष). -प: a drunkard, tippler, sot. -पङ्क:
mash.-पानम् 1 drinking intoxicating liquor. -2 any intoxicating drink. -पीत a. intoxicated with drink. -पुष्पा the plant called Dhataki. -बी (वी)जम् a drug used to cause fermentation, leaven. -भाजनम् a wineglass 3 80 मद्यभाण्डम्.-मण्ड: barm, yeast. -वासिनी the plant called धातकी. -संधानम् distillation of spirit; क्रय वा विक्रयं वाऽपि मद्यसंधानमेव च Sukra. 1.303.
मद्रः[मद्-रक् Un. 2. 13] 1 N. of a country; विराटपाण्ड्ययोर्मध्ये पूर्वदक्षक्रमेण च । मद्रदेशः समाख्यातः....... -2 A ruler of that country. -द्राः (pl.) The inhabitants of Madra. -द्रम् Joy, happiness. (मद्राकृ= भद्राकृ' to shave or shear'). -Comp. -कार a. (also मद्रकार) producing delight. -नाम: a particular mixed caste; Mb. -सुता N. of Madri, second wife of Pandu.
मद्रकa. Belonging to, or produced in, Madra. -क: A ruler or inha bitant of Madra. -काः (pl.) N. of a degraded tribe in the south.
मद्रायते Den. A. To be glad or delighted. मद्रिका A Madra woman.
मद्वन् a.[ct. Un.4.112] Ved. 1 Fond of enjoyment; इन्द्राय मदने सुतम् Rv.8.92. 19. -2 Intoxicating; इन्द्राय मद्वा मद्यो मदः सुतः Rv.9.86. 35. -m. An epithet of Siva.
मधव्यः The month called Vaisakha.
मधु a.(-धु or ध्वी /.) [मन्यत इति मधु, मन्-उ नस्य धः Uņ. 1. 18) Sweet, pleasant, agreea ble, delightful;
आपापयति गोविन्दपादपद्मासवं मधु Bhāg. 1. 18. 12; त्वया सह निवत्स्यामि वनेषु मधुगन्धिषु U.2.18. -f. N. of a plant (जीवा, जीवन्ती). -2.(-धु) 1 Honey; एतास्ता मधुनो धाराश्च्योतन्ति सविषास्त्वयि U. 3.34; मधु तिष्ठति जिह्वाग्रे हृदये तु हलाहलम् . -2 The juice or nectar of flowers; मधु द्विरेफः कुसुमैकपात्रे पपौ प्रिया स्वामनुवर्तमानः Ku. 3.36%3 देहि मुखकमलमधुपानम् Git. 10. -3 A sweet intoxicating drink, wine, spirituous liquor; बिनयन्ते स्म तद्योधा मधुभिर्विजयश्रमम् R.4.65%3 Rs. 1. 3. - Water. -B Sugar. -8 Sweetness. -7 Anything sweet. -8 Ved. Soma juice. -9 Milk or anything produced from milk (Ved.). -10A bee-hive; केचित्पीत्वापविध्यन्ति मधूनि मधुपिङ्गलाः Ram.5.62.10.-11 Bee-wax; Ms. 10.88. -m. (धुः) 1 The spring or vernal season;