________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
प्रति
1070
प्रति (ती) कारः
hair or grain', contray to the natural order, inverted, ! 18. -a. going against the stream ; 3918100 g flaselt reverse (opp. अनुलोम); नववर्षसहस्राक्षः प्रतिलोमोऽभवद् गुरुः प्रतिस्रोतः समागताम् Ram. 2. 55.5. -हस्तः, -हस्तक Bhag. 12. 14. 15. -2 contrary to caste (said of the deputy, an agent, substitute, proxy; आश्रितानां भृतौ issue of a woman who is of a higher caste than her स्वामिसेवायां धर्मसेवने । पुत्रस्योत्पादने चैव न सन्ति प्रतिहस्तकाः॥ husband). -3 hostile. -4 low, vile, base. -5 left H. 2. 33. -हस्तीकृ to take; Pratijna 3. -हस्तिन् the (वाम). -6 obstinateperverse; अपरिचितस्यापि तेऽप्रतिलोमः keeper of a brothel; Dk. 2.2. संवृत्तः 5.7. -7 disagreeable, unpleasant. (-मम्) any
प्रतिकa. Worth or bought for a Karsapana, q.v. injurious or unpleasant act. (-मम्) ind. ' against the
1.P.V. 1.25 Vārt. 2. hair or grain', inversely, invertedly. जa. born in the inverse order of the castes; i.e. born of a mother who प्रतिकर्षः 1 Aggregation, drawing together. -2 Antiis of a higher caste than the father; cf. Ms. 10. 16, 25. cipation (of a word) occurring later on. See अपकर्ष. -लोमकa. reverse, inverted; राजन्यविप्रयोः कस्माद् विवाहः
प्रतिकषः 1A leader. -2 An assistant. -3 A mesप्रतिलोमक: Bhag.9.18.5. -कम् inverted order. -लोमतः
senger (वाताहर). ind. 1 in consequence of the inverted order or course; Ms. 10.68. -2 in an untriendly manner; यदा बहुविधा प्रति (ती) काश:1A reflection.-2 Look, appearवृद्धिं मन्येत प्रतिलोमतः Mb. 12. 103. 39.-वत्सरम् ind. every
ance, resemblance; oft, at the end of comp. in this year. -वनम् ind. in every forest. -वर्णिक a. similar, sense and translated by 'like', 'resembling'; पुटपाकप्रतीcorresponding. -वाधन् a. being a match for. -वर्षम् काशः . 3. 1. ind. every year. -वस्तु. 1an equivalent, a counter
प्रतिकुञ्चित a. Bent, curved. part -2 anything given in return. -3 a parallel. "उपमा a figure of speech thus defined by Mammata:--
afas 8 U. 1 To requite, pay back, repay, return; प्रतिवस्तूपमा तु सा ।। सामान्यस्य द्विरेकस्य यत्र वाक्यद्वये स्थितिः।
पूर्व कृतार्थों मित्राणां नार्थ प्रतिकरोति यः Ram. -2 To remedy, K. P. 10%; erg. तापेन भाजते सूर्यः शूरश्चापेन राजते Chandr.b. cure; व्याधिमिच्छामि ते ज्ञातुं प्रतिकुर्यां हि तत्र वै Mb. -3 To 48. -वातः a contrary wind; प्रतिवातेऽनुवाते च नासीत गुरुणा give back, restore, replace 3 प्रतिकुर्याच्च तत् सर्वम् Ms. 9. 285 सह Ms. 2. 203. (-तम् ) ind. against the wind; चीनांशुक- (com. विनाशितं सर्व पुनर्नवं कुर्यात् ). -4 To retaliate; R. 12 मिव केतोः प्रतिवातं नीयमानस्य 5.1. 33. -वारण: a hostile
94. -8 To counteract. -8 To repair, mend. olephant. -वासरम् ind. every day. -विटपम् ind. 1 on
प्रतिकर: Requital, compensation; न सुप्रतिकरं तत् तु मात्रा every branch.-2 branch by branch. -विषम् an anti
पित्रा च यत् कृतम् Ram. 2. 111.9. dote.(-षा) a birch tree. -विष्णु क: Muchakunda tree. -वीर: an opponent, antagonist. -वीर्यम् being equal to प्रतिकर्तव्य,-कार्य a. 1To be retaliated, returned or a match for. -वृषः a hostile bull. -वेलम् ind. at each or paid (as a debt. &c.) -2 To be counteracted. -3 time, on every occasion. -ST: 1 a neighbouring house, To be cured or treated (by a physician). -यम् Retri. neighbourhood. -2 a neighbour. -वशिन् a.a neigh- bution, retaliation; दिष्टया ते प्रतिकर्तव्ये मतिर्जातंयमच्युत bour; दृष्ट्वा प्रभातसमये प्रतिवेशिवर्ग: Mk. 3. 14.-वेश्मन् n.a Mb. 10. 4. 1. neighbour's house. -वेश्य: a neighbour. -वैरम् re
प्रतिकर्तृ .(-//.) Requiting, recompensing -m. quital of hostilities, revenge. -T2: 1 echo, reverberation; वसुधाधरकन्दराभिसपी प्रतिशब्दोऽपि हरेर्भिनत्ति नागान् v.
An opponent, adversary. 1. 16; Ku. 6. 64; R. 2. 28. -2 a roar. -शशिन् m. a प्रतिकर्मन् १. 1 Requital, retaliation; उषिता स्मो बने mock-moon. -शाखम् ind. for every branch or school
वासं प्रतिकर्म चिकीर्षवः Mb.4.58. 18. -2 Redress, remedy, (of the Veda). -शाखा a side-branch; महाभूतविशेषश्च
counter-action; पश्येव कृतवणप्रतिकर्मा वत्सराजः Pratijna 2. विशेषप्रतिशासवान् Mb. 14.35. 21. -संवत्सरम् ind. every -3 Personal decoration, dress, toilet; (अबलाः) प्रतिकर्म year. -सङ्गक्षिका 1 a cloak to keep off the dust; कर्तुमुपचक्रमिरे समये हि सर्वमुपकारि कृतम् Si. 9.43; 5. 273 Buddh. -संदेश: a reply to the message%3; दर्पसारस्य प्रति- Ku.7.6; आविष्कृताप्रतिकर्मरम्यं विभीषणं वाचमुवाच माता Bk. संदेशमावेदयत् D. K. 2. 1. -सम a. equal to, a match
12. 1.; विभूषितेयं प्रतिकर्मनित्या Ram. 2. 37.5.-40pposifor. -सव्य a. in an inverted order. -सामन्तः an
tion, hostility. -5 Bodily suffering; सा कृष्णमाराधय सौहृदेन enemy. -सायम् ind. every evening. -सूर्यः, -सूर्यकः प्रेम्णा च नित्यं प्रतिकर्मणा च Mb.3.224.4. -8 Expiatory 1a mock-sun. -2 a lizard, chameleon; 'कृकलासस्तु सरटः and welfare rituals (शान्तिकपौष्टिकादि कर्म); प्रतिकर्म पराचार प्रतिसूर्यः शयानकः।' Hemchandra; तृष्यद्भिः प्रतिसूर्यकरजगरस्वेदद्रवः
ऋत्विजां स्म विधीयते Mb. 12. 79.2. पीयते . 2. 16. -सेना, सैन्यम् a hostile army: निहर्ता प्रतिसन्येन वडवामिव पातिताम् Ram. 2. 114. 17. -स्थानम् प्रति (ती)कारः 1 Requital, reward, return; उपind. in every place, everywhere. -स्मृतिः N. of parti- कारेण वीरस्तु प्रतिकारेण युज्यते Ram. 4. 27.45.-2 Revenge, cular kind of magic; गृहाणेमां मया प्रोक्तां सिद्धि मूर्तिमतीमिव । retaliation, retribution. -8 Counter-action, obviating, विद्या प्रतिस्मृति नाम Mb. 3. 36. 30. -स्रोतस् ind. against prevention, remedy, application of a remedy; विकारं the stream; सरस्वती प्रतिस्रोतं ययौ ब्राह्मणसंवृतः Bhag. 10.78. खलु परमार्थतोऽज्ञात्वाऽनारम्भः प्रतीकारस्य 5.33 प्रतीकारो व्याधेः
For Private and Personal Use Only
