________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
धूमनम्
-865
mammohammam
I
नन्दकुलकाननधूमकेतोः Mu. 1. 10; R. 11.81. -2 a meteor, comet, talling star; धूमकेतुमिव किमपि करालम् Git. 13 धूमकेतुरिवोत्थितः Ku. 2. 32. -3 Ketu. -4 a kind of horse; पृष्ठवंशे यदावर्त एकः संपरिलक्ष्यते । धूमकेतुरिति ख्यातः स त्याज्यो दूरतो नृपैः ।। Aivachikitsa. -BN. of the sun; Mb. -ग्रहः Rahu; दुर्दर्शनेन घटतामियमप्यनेन धूमग्रहेण विमला शशिनः कलेव Mal. 2.8.-ज: a cloud. °अगजम् ammoniac.-ध्वजः ire. -निर्गमनम् a chimney. -पa. inhaling only smoke as a sort of penance ; इन्द्रेण सहिताः सर्वे आगता यज्ञभागिनः । ऊष्मपाः सोमपाश्चैव धूमपा आज्यपास्तथा Mb. 12.284.8. -पथः 1 a sacrifice. -2 seeking salvation by religious works ; (कर्ममार्ग); जगह सामर्षविपन्नया गिरा शिवद्विषं धूमपथश्रमस्मयम् Bhag. 4. 4. 10. -3 an air-hole, a window. -पानम् inhaling smoke or vapour. -प्राश a. feeding only on smoke (as a hermit).-महिषी fog, mist. योनि: a cloud; cf. Me.5. -लता a mass of curling smoke; कोपानलबहुललोलधूमलताम् (शिखाम् ) Mu. 1. 9.
धूमनम् (in astrol.) The obscuration (of a comet).
धमयति Den. P. To cover with smoke, obscure with mist, darken.
qaft mist, fog.
धूमल a. Smoke-coloured, brownish-red, purple. -ल: 1 Purple. -2 A kind of musical instrument.
धूमवत् a. Smoky. -2 Smoking, streaming. पर्वतो वहिमान् धूमवत्त्वात् Tarkasamgraha.
yhafa-a Den. P. 1 To cover or fill with smoke, vapour &c., darken; धूमायिता दश दिशो दलितारविन्दाः Bv. 1. 104; Mk. 5. 27. -2 To smoke, or be covered with smoke.
धूमावती/. One of the ten great goddesses of learning; विद्या धूमावती तथा Tantrasara.
धूमायनम् 1 Smoking, steaming. -2 Heat. धूमिका Vapour, fog, mist.
धूमित a. Obscured with smoke, darkened; अहमस्य दशेव पश्य मामविषह्मव्यसनेन धूमिताम् Ku.4.30. -ता (i.e. दिक्) The quarter towards which the sun turns first 3 धूमिताभिमुखी हन्ति स्वरदीप्ता दिगीश्वरान् Bri. S. 90. 3.
धूमिन् a. Smoking. -नी N. of one of the tongues of fire.
धूम्या [धूमानां समूहः य] A volume or cloud of smoke, thick smoke ; “धूम्या धूमसमूहेऽपि नीहारेऽपि निगद्यते' इति धरणिः; स्फीतधूम्याप्रकाशम् Mal. 5.63; देहच्छायोद्गमाभारिपुवपुरगुरुप्लोषरोषाग्निधूम्याः; विष्णुपादादिकेशान्तवर्णनस्तोत्रम् 46.
धूम्र . [ धूमं तद्वर्ण राति रा-क] 1 Smoke-coloured, smoky, grey; हुतभुग्धूमधूम्रोपकण्ठम् Bh. 3. 553 R. 15. 16. -2 Darkred. -3 Dark, obscured. - Purple. -म्र: 1 A mixture of red and black.-2 Incense.-3 Purple (the colour).
सं. ई. को....१०९
-4 An epithet of Siva. -B A Camel. -6 (in astrol.) The 28th Yoga. -म्रा An epithet of Durga. -घ्रम् Sin, vice, wickedness; वायुना प्रेर्यमाणस्तु धूम्राय मुदमन्वगात् Mb. 1.63.49. -Comp. -अक्षिः a pearl of a bad colour.-अट: the fork-tailed shrike. -आभ: air, atmosphere. -रुच. of a purple hue. -लोचन: a pigeon. -लोहितa. dark-red, deep-purple. (-तः) an epithet of Siva. -ad: 1 the dark-red colour. -2 incense. -वर्णक: a kind of animal living in caves, a fox. -वणों f. N. of one of the seven tongues of Agni; काली कराली च मनोजवा च सुलोहिता या च सुधूम्रवर्णा | स्फुलिङ्गिनी विश्वरूपी च देवी लोलायमाना इति सप्त जिह्वाः॥ Mund. 1.2.4. -शूकः (ल:)a camel.
धूम्रक: A camel. धूर 4 A. (धूर्यते) 1 To hurt, kill. -2 To go, move.
धूर्त a. [धू-धूर् वा क्त, उणा °तन् वा Tv.] 1 Cunning, knavish, roguish, crafty, fraudulent. -2 Mischievous, injurious. -3 Hurt, injured. -4 Gay, licentious%3 धूर्तरन्वीयमानाः स्फुट चतुरकथाकोविदैवेशनार्यः Mu. 3. 10. -ते: 1A cheat, rogue, swindler. -2 A gamester. -3 A lover, gallant, gay deceiver; नारीजने धूर्तता Bh.; तत्ते धूर्त हृदि स्थिता प्रियतमा काचिन्ममैवापरा Pt. 4.6%; धूर्तीऽपरां चुम्बति Amaru. 193 80 धूर्तानामभिसारसत्वरहदाम् GIt. 11.-4 The thorm apple (धत्तूर).-B Hurting, injuring.-तेम् 1 Rust, iron-filings. -2 Black-salt. -Comp. -कितव: a gamester. -कृत् a. crafty, dishonest. (-m.) the Dhattāra plant. -जन्तु a man. -मानुषा N. of a plant (Mar. रास्ना). -रचना a roguery.
धूर्तकः 1 A jackal. -2 A rogue. धूर्व 1 P. (धूर्वति) To hurt, injure, lill. धूर्वी The fore-part or pole of a carriage. धूलकम् Poison.
धूलि: m.,f. धूली 1 Dust ; अनीत्वा पङ्कतां धूलिमुदकं नावतिष्ठते Si. 2. 34. -2 Powder. -Comp. -कुट्टिमम्,-केदारः1a mound, rampart of earth. -2 a ploughed field. -ध्वजः wind. -पटलः,-लम् a cloud of dust. -पुपिष्का , -पुष्पी the Ketaka plant. -हस्तयात (intran.) to smear the hands with dust; N. 1.81.
धूलिका Fog, mist. धूश् (-स्) 10 U. (धूशयति-ते) To adorn, decorate.
धूसर . [धू-सर किच्च न षत्वम् Tv.] of a dusty, greyish or dusky-white colour, grey; शशी दिवसधूसरः Bh. 2.56%3 Ku.4.4,46%3 R.5.42; 16. 173 Si. 17.41. -र: The grey colour. -2 A donkey. -3 A camel. -4 A pigeon. - An oilman. -8 Anything of a grey colour.
धूसरित a. Made grey, greyish. धूस्तूरः The thorn-apple.
For Private and Personal Use Only
