________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
पर्तिवरा
987
पत्रम्
विचेतनैरपि Ku. 4. 33. -8 A root. -8 Going, motion, I पत्तिः [पद्-तिन् ] 1 A footman, a foot-soldier; पत्ति। fight. -f. 1 A female possessor, a mistress. -2 A wife. पदातिम् (अभ्यपतत्) R. 7.37; Ve. 1.27. -2 A pedes-Comp. -घातिनी, -धनी 1 a woman who murders her trian. -3 A hero. -f. 1 The smallest division of an husband. -2 a line on the hand showing that a woman army, consisting of one chariot, one elephant, three will be faithless to her husband. -देवता, -देवा one horsemen and five foot-soldiers: एको रथो गजश्चैको नराः who regards her husband as a divinity, a woman पञ्च पदातयः । त्रयश्च तुरगास्तज्ज्ञैः पत्तिरित्यभिधीयते ॥ Mb. 1. 2. loyally devoted to her husband, a chaste woman; : 19. -2 Going, walking. -Comp. -अध्यक्ष: the superपतिदेवतामन्यः परिमाष्टमुत्सहते 5.63 तमलभन्त पति पतिदेवताः intendent of infantry; Kau. A.1.1.1.-काय: infantry. शिखरिणामिव सागरमापगाः R.9. 17; धुरिस्थिता त्वं पतिदेवतानाम् । -गणक: an officer whose business it is to muster the 14. 74. -ETÀ: duty (of a wife) towards a husband. infantry. -fara: f. a body of infantry, infantry. -प्राणा a chaste wife. -लङ्घनम् disregarding a former husband by marrying another; ef. Ms. 5. 151. -वेदन:
पत्तिक a. Going on toot, pedestrian. N. of Siva. (-नम्) procuring a husband (by magical पत्तिन् m. A foot-soldier, foot-man. means); धातुर्देवस्य सत्येन कृणोमि पतिवेदनम् Av. 2. 36.2. -लोक: the world of husbands in a future life; 'पतिलोक
पत्रम् [पत्-ष्ट्रन् ] 1 A leaf (of a tree); पत्रं पुष्पं फलं तोयं यो मभीप्सन्ती नाचरेत् किंचिदप्रियम् Ms.5. 156.-व्रता a devoted,
मे भक्त्या प्रयच्छति Bg.9.26; धत्ते भरं कुसुमपत्रफलावलानाम् Bv.1. faithful and loyal wife, a chaste and virtuous wife; cah
94. -2 The leat of a flower, lotus &c.; नीलोत्पलपत्रधारया fidelity to a husband. -सेवा devotion to a husband;
$. 1. 18. -3 A leaf for writing upon, a paper, a leaf वैवाहिको विधिः स्त्रीणां संस्कारो वैदिकः स्मृतः । पतिसेवा गुरौ वासो written upon; सुरवरतरुशाखा लेखनी पत्रमुर्वी Mahimna. 32. गृहार्थोऽग्निपरिक्रिया || Ms. 2.67.
पत्रमारोप्य दीयताम् 8.6. 'commit to writing', V.2.14.
-4 A letter, document; विवादेऽन्विष्यते पत्रं पत्राभावे तु साक्षिणः पतिवरा A woman who is about to choose a
Pt. 1.403. -BA challenge; आत्मनः पूजाख्यात्यर्थं गुणोत्कर्षhusband; विवेश मश्चान्तरराजमार्ग पर्तिवरा क्लृप्तविवाहवेषा
प्रतिपादको लेखो यद्विपक्षोपरि दीयते तत्पत्रम् N.7.933; विद्याधर R. 6. 10, 67.
com. -6 Any thin leaf or plate of metal, a goldपतित्वम्, -पतित्वनम् Ved. 1 Lordship. -2 The leaf. -7 The wing of a bird, a pinion, feather of an conjugal state, wedlock.
arrow3; यावद्वा मक्षिकायाः पत्रम् Bri. Up.3.3.23; R.2.31; पतिमती,-वती A woman having a husband; उदीप्वोतः
सद्यः प्रवालोद्गमचारुपत्रे नीते समाप्तिं नवचूतबाणे Ku. 3.27. -8 A
vehicle in general (ear, horse, camel &c.); दिशः पतिवती ह्येषा Rv. 10 85.21.
पपात पत्रेण वेगनिष्कम्पकेतुना R. 15.843 N. 3. 163 Mb. 12. gfaaraft A wife whose husband is living.
67. 25; Si. 12. 2. -9 Painting the person particularly
the face पतीयति Den. P. To wish for a husband. -2 To
with musk, sandal-juice or other fragrant
substances; रचय कुचयोः पत्रं चित्रं कुरुष्व कपोलयोः Git. 123 become a master.
R. 13.55. -10 The blade of a sword, knife &c. -11 A पतीयन्ती A woman wishing or fit for a husband. knife, dagger. -Comp. -अङ्गम् 1 the Bhurja tree. प्राप्य चञ्चूर्यमाणासौ पतीयन्ती रघूत्तमम् Bk. 4. 19.
-2 red sanders. -अ गुलि: drawing lines of painting पत्काषिन् m. A foot-soldier; पत्काषिणस्तीर्थजलार्थमाशु with the finger on the person (throat, forehead &c.) Bk. 3.4; मानुषो नाम पत्काषी राजानं पुरुषाशिनाम् Bk. 16.28. with coloured sandal, saffron, or any other fragrant
substance. -अञ्जनम् 1 ink. -2 blacking. -आदयम् the पत्नी 1 A wife; वृषेव पत्नीरभ्येति रोरुवत् Rv. 1. 140.6%3
root of long pepper. -आलम्बनम् a challenge; ef. पत्रापत्नीमूलं गृहं पुंसां यदि छन्दोनुवर्तिनी, गृहाश्रमसमं नास्ति यदि भार्या
लम्बनं करोति 'to challenge to a controversy'.-आरूढ . वशानुगा || Daksasamhita. -2 Ved. A mistress ; पत्नी इति
written dowm. -आवलिः1. 1 red chalk. -2 a row of हि यज्ञस्य स्वामिनीति उच्यते, न क्रीता SB. on MS. 6. 1. 17.
leaves. -3 the lines of painting drawn on the body -3 (in Astro.) N. of the 7th mansion. -Comp.-आट:
with cosmetics as adecoration. -आवली 1 a row of seraglio, women's apartments. -शाला a hut tent,
leaves. -2 = "आवलि (3).-3 mixture of young Asvattha room for wives and domestic purposes. -सैनहनम् 1
leaves with barley and honey. -आहार: feeding on girdling a wife. -2 the girdle of a wife. - TIT: a
leaves. -ऊर्णम् wove-silk, asik-garment; स्नानीयवस्त्रparticular sacrifice ; पत्नीसंयाजावभृथ्यैश्चरित्वा ते तात्विजः
क्रियया पत्रोर्ण बोपयुज्यते M.5. 12. -उल्लास: the bud or eye Bhag. 10. 75. 19.
of a plant. -काहला the noise or sound made by the पत्नीत्वम् 1 Wifehood. -2 matrimony.
flapping of wings or rustling of leaves. -कृच्छ्र म् a sort
of penance, drinking the infusion of leaves of various पतित See under पत्.
plants. - a small cake with very thin layers inside पत्तनम् 1 A town, city (opp. ग्राम); पत्तने विद्यमानेऽपि (Mar. चिरोटा).-धना a plant with full leaves (सातल). ग्रामे रत्नपरीक्षा M. 1; एको वासः पत्तने वा वने वा Bh. 3. 120. -झङ्कारः the current of a river. -तण्डुला a woman. -2A musical instrument, मृदङ्ग,
-दारक: a saw. -नाडिका the fibre of a leat. -न्यासः
For Private and Personal Use Only
