________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
निस्
a.
annger or nuisance. (क.) N. of Siva. -कन्द (निष्कन्द ) a. without edible roots. -कपट (निष्कपट) a. guileless, sincere. -कम्प (निष्कम्प) a. motionless, steady, im movable; निष्कम्पचामरशिखा: S. 1. 8; Ku. 3. 48. करुण ( निष्करुण) a. merciless, pitiless, crual -करूप (निष्क रूप ) free from dirt. -कर्मन् (निष्कर्मन्) a. inactive. -कल (निष्कल) a. 1 without parts, undivided, whole. -2 waned, decayed, diminished. -3 impotent, barren. –4 maimed. -5 inarticulate (a musical term ); N. 21.16. -8 Without attributes, or qualities; निष्कलं निष्क्रियं शान्तं निरवद्यं निरञ्जनम् Svet. Up; Bhāg. 1.9.44; तद् ब्रह्म निष्कलमहं ( स्मरामि ) (ला) 1 receptacle. 8 the pudendum muliebre. −3 N. of Brahmā. (ला, -ली) an elderly woman, one who is past child-bearing, or one in whom menstruation has ceased. -कलङ्क, (निष्कलङ्क ) - कल्मष a. stainless, spotless. – कषाय (निष्कषाय ) a. free from dirt or impure passions. -कान्त (निष्कान्त) a. not lovely, ugly. -काम (निष्काम) a. 1 free from wish or desire, desireless, disinterested, unselfish. -2 free from all worldly desire विशिष्टफलदाः पुंसां निष्कामागां विमुनिया: Visnu P. (-मम् ind. ) 1 without wish or desire. -2 unwillingly.-कारण (निष्कारण) a. 1 causeless, unnecessary. –2 disinterested, free from any motive; निष्कारणो बन्धुः. -3 groundless, not proceeding from any cause. ( - णम् ind. ) without any cause or reason, causelessly, needlessly. -कालका (निष्कालकः) a penitent shaven and smeared with clarified butter. -कालिक (निष्कालिक) a. 1 one whose term of life is over or elapsed, whose days are numbered. -2 one who has no conqueror, invincible (अगम्य ). -किशन (निष्किञ्चन) a penniless, poor, indigent प्रज्ञानं शौचमेवात्र शरीरस्य विशेषतः। तथा निष्कि चनत्वं च मनसश्च प्रसन्नता | Mb. - किल्विष ( निष्किल्विष ) sinless, faultless, कुल (निष्कुल) a. having no kindred, left alone in the world. (निष्कुलं कृ 'to cut off completely, exterminate'; निष्कुला कृ 1 to exterminate one's family -2 to shell, strip off the husk निष्कुलाकरोति शटिमम् Skc. N. 22. 15. ) - कुलीन (निष्कुलीन) a. of low family. -कूज (निष्कृज) a still, silent ए. 2. 16. कुद्दू (निष्कूट) a. [pitiless, merciless, crud. कैवल्य (निष्कैवल्य ) 9.1 mere, pure, absolute. -2 deprived of final beatitude (मोक्षहीन). कोश (निष्कोश) a. unsheathod. कौशाम्बि ( निष्कौशाम्ब ) a. who has gone out of Kauśāmbi. -f (farfer) a. 1 inactive. -2 not performing ceremonial rites ; Ms 10.58. -3 knowing higher know. ledge as a sage, Sarinyāsin; न्यासे कुटीचकः पूर्वं बह्वोदो हंसनिष्कियो Bhkg. 3. 12.43. यम् the Supreme Spirit ( ब ). -क्षत्र (निःक्षत्र), क्षत्रिय (निःक्षत्रिय). destitute of the military tribe. क्षेपः (निःक्षेप) निक्षेप.. चक्रम् (निश्चक्रम् ) ind. completely; निश्चक्रं हतराक्षसः पुनरगाद्ब्रह्मत्वमार्थ स्थिराम् A Ram. 1.1.1. -चक्कि (निकिक) a. without tricks, honest. -चक्षुस् (निश्वक्षुस्) a. blind, eyeless. चत्वारिंशः (निश्चत्वारिंश ) a. past forty. - चिन्त ( निश्चिन्त) a. 1 free from anxiety, unconcerned, soure. -2 thoughtless, unthinking. चेतन (निश्चेतन
a.
-
a.
निष्क्रिय)
930
निस्
a. unconscious. -चेतस् (निश्चेतस् ) a. not in one's right senses, ma.d. -चेष्ट् (निश्चेष्ट ) a. motionless, powerless. चेष्टाकरण (निधेष्टाकरण) a depriving (one) of motion, causing motionlessness (said of one the arrows of Cuhid). छन्दस् (निश्छन्दस्) a. not studying the Vedas (छन्दस्) Ms. 3, 7. -छिद्र ( निश्छिद्र) a. 1 without holes. -2 without defects or weak points. -8 uninterrupted, unhurt. - a. 1 having no offspring, childless. -2 a Brahmacharin; मुण्डा निस्तन्तवश्चापि वसत्यर्थार्थिनः पृथक् Mb. 12. 167 16 - तन्द्र, तन्द्रि lazy, fresh, healthy. -तमस्क - तिमिर . 1 free from darkness, bright; तस्य द्वितीयहरिविक्रमनिस्तमस्कं वायोरिमं परिवहस्य वदन्ति मार्गम् S. 7.6. -2 freed from sin or moral impurities. -तर्क्य a. unimaginable, inconceivable. -तल a. 1 round, globular; मुक्ताकलापस्य च निस्तलस्य Ku. 1. 42. Kau. A. 2.9. –2 moving, trembling, shaking. –3 bottomless. –4 down, below. ( -ला) a pill, round ball. -तुल .. matchless, incomparable. - a. 1 freed from chaff. -2 purified, cleansed. -3 simplified. क्षीरः wheat. 'रत्नम् & crystal. 4 faultless, purei शशंस गुणैररुदयास्तनिस्तुषम् N. 15.8 - तुषत्वम् faultlessness; कवेः पुष्यति निस्तुषत्वम् Mankhaka 27. तुषित a. 1 husked. -2 made thin. -3 abandoned. -तेजस् a destitute of fire, heat or energy, powerless, impotent; न भेतव्यं भृशं चैते मात्रा निस्तेजसः कृताः Mark. P. -2 spiritless, dull. -8 obscure. त्रप a. impudent, shameless. -त्रिंश a. 1 more than thirty ; निस्त्रिंशानि वर्षाणि चैत्रस्य P. V. 4. 73; Sk. -2 pitiless, merciless, cruel; हे निस्त्रिंश विमुक्तकण्ठकरुणं तावत् सखी रोदितु Amaru. 6. (-शः) a sword निजतुः शरनित्रिंशकुन्ततोमरशक्तिभिः Siva B. 3. 19; शूरौर्निस्त्रिंशपाणिभिः Parnal 1. 5. भृत् m. a sword-bearer. - त्रैगुण्य a. destitute of the three qualities ( सत्त्व, रजस् and तमस् ) ; निस्त्रैगुण्यो भवार्जुन Bg. 2.45. - पक्क (निष्पक) well cooked, boiled. पङ्क (निष्पङ्क ) ०. free from mud, clear, pure. -पताक (निष्पताक ) d. having no flag or banner. -पतिसुता (निष्पतिसुता) a woman having no husband and no sons. - पत्र (निष्पत्र ) a. 1 leafless. – 2 unfeathered, featherless. [निष्पत्राकृ 'to pierce with an arrow so that the feathers come through on the other side'; to cause excessive bodily pain (fig.); निष्पत्राकरोति मृगं व्याधः ( सपुखस्य शरस्य अपरपार्श्व निर्गमनानिष्पत्रं करोति Sk. ); एकश्च मृगः सपत्राकृतोऽन्यश्च निष्पत्राकृतोऽपतत् Dk. 165; 80 यान्ती गुरुजनैः साकं स्मयमानाननाम्बुजा । तिर्यग्ग्रीवं यदद्राक्षी त्तनिष्पत्राकरोज्जगत् Bv. 2. 132.] - पथ्य ( निष्पथ्य) a. unwell, ill - पद (निष्पद) a. baving no foot. ( -दम्) a vehicle moving without feet (as a ship ). - पराक्रम (निष्पराक्रम ) 4. weak, powerless. - परामर्श (निष्परामर्श) a. without arlvice, helpless; M. 4. 2/3 -परिकर (निष्परिकर ) . without preparations. - परिग्रह ( निष्परिग्रह ) a. having no property_or possessions; Mu. 2. ( - हः ) an ascetic without family, dependents, or other belongings. -परिच्छद (निष्परिच्छद) a. having no retinue or train. - परिदाह (निष्परिदाह) a. incombustible. परिहार्य (निष्परिहार्य ) . To be applied by all means. - परीक्ष (निष्परीक्ष) a. not examining or
a.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private and Personal Use Only
a. not
