________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
निष्कर्षणम्
828
निष्ठिन्
4. 125%; Bhasa P. 138. -3 Measuring. -4 Certainty, निष्टानक: 1 Roar, murmur. -2 Groan; निष्टानको ascertainment. -षम् Oppressing subjects_by taxes; । महानासीत सैन्यानां तव भारत Mb.7.151. 3. विशेषात् सर्वमेवैतत संजज्ञे राजकर्मणा । अनुकर्ष च निष्कर्ष व्याधिपावक
निष्ठुर् m. Ved. A conqueror of enemies. मूर्छनम् || Mb. 2. 13. 18. (com. निष्कर्ष करार्थं प्रजापीडनम्.)
ferg a. Ved. Foreign, exotic. -ta: An outcast, a निष्कर्षणम् 1 Drawing out, extracting, pulling of Chandala or Mlechchha. -ष्ट्या N. of a lunar mansion ब्राह्ममत्रं प्रियाशोकशल्यनिष्कर्षणौषधम् R. 12.97. -2 Deducting. (स्वाति).
निष्कृष्ट p. p. 1Pulled or drawn out, extracted. -2 निष्ठ . [नि-स्था-क षत्वटुत्वे] (Usually at the end of . Summed up.
comp.) 1 Being in or on, situated on; तनिष्ठे फेने. -2 fa 1 U. 1 To go away or from, leave, depart.
Depending or resting on, referring or relating to; -2 To issue from, come out of'; निष्क्रम्य शिक्षया तस्या
तमोनिष्टाः Ms. 12. 95. -3 Devoted or attached to practisखपान्वतो रसातलात् Bk.7.71. -3 To make an exit from the
ing, intent on; clay. -4 Skilled in. -8 Believing in; stage; इति निष्कान्ताः सर्वे--4 To stop, cease; नैतावतापि
धनिष्ठ. -8Conducive to effecting; हेमाम्भोज रजस्ते विशद पीडा निष्कामति 5.2; 'the evil does not stop here.'
सुमहते प्लोषपोषाय निष्ठाः B. R.5.51. -ष्ठा 1 Position, condi
tion, state3 तेषां निष्ठा तु का कृष्ण Bg.17.13; तेषामशान्तकामानां निष्क्रमः 1 Going out, coming forth ; अविभावितनिष्क्रम
का निष्ठाऽविजितात्मनाम् Bhag. 11.5.1. -2 Basis, foundaप्रयाण: Ki. 18.27.-2 Departure from, exit.-3 One of the
tion. -3 Fixity, fixedness, steadiness%3D मनो निष्ठाशून्य Samskaras or religious rites ; i. e. taking out a child भ्रमति च किमप्यालिखति च Mal. 1. 81. -4 Devotion or apfor the first time into the open air (wbich is usually
plication, close attachment. -5 Belief, firm adherence, performed in the fourth month of its age); चतुर्थे मासि faith; शास्त्रेषु निष्ठा Mal. 3. 113; लोकेऽस्मिन् द्विविधा निष्ठा पुरा निष्क्रमःY.1.125cf. उपनिष्क्रमण also.-4 Degradation, loss
प्रोक्ता मयाऽनघ Bg. 3. 3. -6 Excellence, skill, proficiency, of caste, inferiority of tribe. - Intellectual faculty.
perfection. -7 Conclusion, end, termination; (शृणु) निष्क्रमणम् 1 Going forth or out. -2 = निष्क्रम (3)
चरितं पार्थिवेन्द्रस्य यथा निष्ठां गतश्च सः Mb. 1.49.63 अत्यारूढिabove; चतुर्थे मासि कर्तव्यं शिशोर्निष्क्रमणं गृहात् Ms.2.34.
र्भवति महतामप्यपभ्रंशनिष्ठा S.4.3(v.1.).-8 The catastrophe
or end of a drama. -9 Accomplishment, completion निष्क्रमणिका See निष्कम (3).
(समाप्ति); पाणिग्रहणिका मन्त्रा नियतं दारलक्षणम् । तेषां निष्ठा तु falra a. 1 Gone out, departed. -2 Come forth ;
विज्ञेया विद्वद्भिः सप्तमे पदे।। Ms.8.227.-10 The culminating ददर्श भूमौ निष्क्रान्तं राक्षसस्य पदं महत् Ram. 3.64. 36. -3 (in
point; इयं च निष्ठा नियतं प्रजानाम् Bu. Ch.3.61.-11 Death, drama ) Exit, exeunt.
destruction, disappearance from the world at the fixed
time. -12 Fixed or certain knowledge, certainty. -18 fass 9 U. To buy off, redeem, ransom.
Begging. -14 Suffering, trouble, distress, anxiety. -15 निष्क्रय: Redemption, ransom%; ददौ दत्तं समुद्रेण पीतेने- (In gram.) A technical term for the past participial वात्मनिष्क्रयम् R. 15.5532.55%B5.22; Mu.6.20. -2 Re- terminations क्त, क्तवतु (i.e. त and तवत्.) -16 N. of ward; सम्यक्संपादितो वत्स भवद्भ्यां गुरुनिष्क्रयः Bhāg. 10. 45. Visņu. 47. -3 Hire, wages. -4 Return, aquittance; 789417
farurfa a. Accomplished; Māl. 6. द्विसुताससंभ्रमस्वयंग्रहाश्लेषसुखेन निष्क्रयम् Si. 1.50.-B Exchange, barter.-6 Sale; न निष्क्रयविसर्गाभ्यां भर्तुर्भार्या विमुच्यते Ms.9.
fagra a. Ved. Concluding, deciding. 46.-7 Purchase; f. निष्क्रयो बुद्धियोगे स्यात् सामर्थे निर्गताबपि3B
निष्ठित p. p. 1 Being in or on. -2 Devoted to. -3 Vaijayanti.
Versed or skilled in. -4 Firm, fixed. -BCertain, asनिष्क्रयणम् Redemption, ransom.
certained. -6Fulfilled, complete3B अनिष्ठिताशः स चकार
मार्गणे पुनः प्रियायाः परमं परिश्रमम् Ram. 3.60. 38. facxitfa: f. Ved. Redemption.
निष्ठानम् Sauce, condiment; 'निष्ठानं व्यञ्जनं ज्ञेयम्' इति निष्क्वाथः 1 Decoction. -2 Broth.
हलायुधः; Ram. 2.91.67. -2 See अधिष्ठान; देवनिष्ठानभूतं निष्टन: Groan, sigh; ददर्श वध्यमानांश्च क्लिश्यमानांश्च देहिनः । तद्विमानम् पुष्पकं मृधे Ram.7.21.21. कोशतश्च महानादं तीव्रनिष्टनतत्परान् || Ram.7.21. 12.
निष्ठानित . (= दध्यादिव्यजनसंयुक्त, तेमनयुक्त) Seasoned fagy 1 P. 1 To heat, scorch. - To purify. -3 To
with condiments ; निर्यातय एतानि मोदकानि......निष्ठानिता सुरा burnish. -4 To roast, fry.
इव मधुराणि Pratijha 3. निष्टपनम् Burning, scorching.
निष्ठित् 1, 4 P. 1 To eject, emit, send forth; निष्ठपूत
श्वरणोपभोगसुलभो लाक्षारसः केनचित् 3.4.5%3 R. 2. 75%; Bk. निष्टप्त pp. 1 Burnished. -2 Well-dressed or cooked.
14. 100% 17. 10% 18. 14; Kav. 1. 95.-2 To eject saliva निष्टाप: Burning, slight heating; निष्टापखिद्यदस्थ्नः from the mouth, spit; Ms.4.132; अमेध्यपाणिनिष्ठपूतस्पर्शने Mal.5.17.
द्विगुणस्ततः (दण्डः)Y.2.213.
For Private and Personal Use Only
