Book Title: Sanskrit English Dictionary Part 02
Author(s): P K Gode, C G Karve
Publisher: Prasad Prakashan

View full book text
Previous | Next

Page 309
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir नीलकम् 986 in dark-blue clothes, see नीलाम्बर. -वसनः the planet Saturn. -वृन्तकम् cotton. -स्नेहः (= दृढस्नेहः) Intense love. (नीलो नीलीरागः तत्सदृशः स्नेहः । नीलीरागः स्थिरप्रेमा इति यादवः) गृहं विक्रयकालेऽपि नीलनेहेन रक्षति Charudatta 3. 12. नीलकम् 1 Black salt.-2 Blue steel. -3 Blue vitriol. -क: 1 Adark-coloured horse. -2 ( In alg.) The third unknown quantity (corresponding to % of European Algebra). नील(ला)गुः 1 A kind of insect. -2 An insect in general. -3 A kind of Ay. -4 A jackal. -5A large (black) bee. -6 A flower. aftosfat Den. P. 1 To be of a dark-blue colour. -2 To dye blue. नीलिका 1 The indigo plant. -2 Moss (शैवाल); अपां तु नीलिका विद्यात् Mb. 12.283.52. See नीला also. नीलिनी, नीलिमन् m. Blue colour, darkness, blueness; प्रारम्भेऽपि त्रियामा तरुणयति निजं नीलिमानं वनेषु Mal.5.6%3 कज्जलमलिनविलोचनचुम्बनविरचितनीलिमरूपम् Git. नीली (-लिः) 1 The indigo plant; तत्र नीलीरसपरिपूर्ण महाभाण्डमासीत् Pt. 13 एको ग्रहस्तु मीनानां नीलीमद्यपयोर्यथा Pt. 1. 260%; Ms. 10. 89. -2 A species of blue fly. -3 A kind of disease. -Comp. -राग a. firm in attachment. ( - T:) 1 affection as unchangea ble as the colour of indigo, unalterable or unswerving attachment; नीलिरागो दृढप्रेमा Yadava (see also नीलस्नेहः); न चातिशोभते यन्नापैति प्रेम मनोगतम् । तन्नीलीरागमाख्यान्ति यथा श्रीरामसीतयोः॥ S. D.-2 a firm and constant friend. -संधानम् fermentation of indigo. भाण्डम् an indigo vat. afta i P. to grow fat. ata: A species of tree. नीवरः [Un. 3. 1.] 1 Trade, traffic. -2 A trader. -3 A religious mendicant. -4 A place fit for the site of a house. -BAdwelling, residence. -6Mud. -रम् Water. नीवाक: 1 Increased demand for grain in times of dearth. -2 Famine, scarcity. atarc: Rice growing wild or without cultivation ; नीवाराः शुकगर्भकोटरमुखभ्रष्टास्तरूणामधः . 1. 143 R. 1. 50%3 5. 9, 15; (also नीवारक). नीविः, -वी/. [निव्ययति निवीयते वा निव्ये-इन् ; ef. Un. 4, 135 ): 1 A cloth worn round a woman's waist, or more properly the ends of the cloth tied into a knot in front, the knot of the wearing garment; प्रस्थानभिन्नां न बबन्ध नीविम् R. 7.9; नीविबन्धोच्छ्व सनम् Mal. 2.5; Ku. 1. 38; नीविं प्रति प्रणिहिते तु करे प्रियेण K. P.4; Me. 70; Si. 10.64. -2 The outer tie of a packet in which the offerings of a Sudra at funeral obsequies are presented. -3 Capi- tal; principal, stock; नीवीमवलिखतः द्विगुणः (दण्डः) Kau. A 2.7; शेषमायव्ययौ नीवी च Kau A. 2. 6. - Astake, wager. -B Prison%3; नीवी स्थाद्वन्धनागारे धने स्त्रीवस्त्रबन्धने Nm. नीवृत् m. Any inha bited country, realm, kingdom; आचक्रमुर्निजामस्य नीवृतं कृतविक्रमाः Siva B. 4. 28..........जेतुं कर्णाटनीवृतम् Siva B. 9. 33; N. 2.40. नीव See नीध्र. नीशारः [ नि-श घम् दीर्घः ] 1 A warm cloth, a blanket. -2 A mosquito-curtain. -3 An outer tent or screen. नीहारः । नि-हृ कर्मणि घञ् दीर्घः ] 1 Fog, mist; नीहारमग्नो दिनपूर्वभागः R.7.60% BY. 1. 150; Ms.4.1133; नीहारधमाकानलानिलानाम Yogagrantha. -2 Hoar-frost, heavy dew. -3 Evacuation. -Comp. -करः the moon. नु ind. 1 A particle having an interrogative force and implying some 'doubt', or uncertainty '; tant माया नु मतिभ्रमो नु 8.6. 10%; अस्तशैलगहनं नु विवस्वानाविवेश जलधि नु मही नु Ki.9.73 5.1; 853,9. 15,64; 13.43 Ku. 1.46% क्षालितं नु शमितं नु वधूनां द्रावितं नु हृदयं मधुवारैः Si. 10. 14; S. 2. 10. -2 It is very often compounded with the interrogative pronoun and its derivatives in the sense of 'possibly', 'indeed'; किं न्वेतत्स्याकिमन्यदितोऽ थवा Mal. 1. 173 एतावन्नू ३ इत्येतावद्धीति Bri. Up. 2. 1. 143 कथं नु गुणवद्विन्देयं कलत्रम् Dk.; see किंनु also. -3 Ved. Now, even now. -4 Now therefore, now then, therefore. -8 Like, as. -6Quickly.-7 From this time forward. also (नू) Ved. Alone; नू मर्तो दयते सनिष्यन् Rv. 7. 100. 1. नु I.2P.(नौति, प्रणौति; नुत; caus. नावयति; desid. नुनूषति) 1 To praise, extol, commend; सरस्वती तन्मिथुनं नुनाव Ku.7.90% Bk. 14.112%3 see न. -2 To roar, cry. -8 To Bound, shout. -II.1A. (नवते) To go. -Caus. To cause to be drawn into the nose; Charaka. नु (नू ) त p. p. Praised, extolled &c. नुःf. Praise. -m. 1 A weapon. -2 Time. नुतिःf.1 Praise, eulogium, panegyric; परगुणनुतिभिः (v.1.) स्वान् गुणान् ख्यापयन्तः Bh. 2.69. -2 Worship, reverence. JE 6 P. ( gefa) To hurt, kill. नु 6U. (नुदति-ते, नुत्त or नुन्न, प्रणुदति) 1 To push, push or drive on, impel, propel; मन्दं मन्दं नुदति पवनश्चानुकूलो यथा त्वाम् Me.9; U.5.1. -2 To prompt, incite, urge on; रथचरणसमाह्वस्तावदौत्सुक्यनुन्ना Si. 11.26; Ku.6.65.-3 To remove drive away, cast away, dispel; अदस्त्वया नुन्नमनुत्तमं तमः Si. 1.27% केयूरबन्धोच्छ्वसितैर्नुनोद R.6.68%3 8.40% 16.85%3 Ki.3.33.5.28.-4 To throw, cast, send. -8 Ved. To raise, lift up. -Caus. 1 To remove, drive away. -2 To prompt, incite, push on or urge forward. -With उप to drive away, remove; Si.4.61.4 to dispel, drive off, remove; नयनप्रसरप्रणुन्नमिव बारिरुहम् Si.9.71. For Private and Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671