________________
( ૫ )
આપણે જોઈ શકતા નથી. તેવીજ રીતે ગુણવડે જીવને જાણી શકાય છે પણ તેનું રૂપ પ્રત્યક્ષ દેખી શકાતું નથી.
ભૃત, પિશાચાદિથી ગ્રસાયેલા વળગાડવાળા મનુષ્ય પ્રત્યક્ષ દેખાય છે. પણ પિશાચાદિ દેખાતા નથી તેવીજ રીતે દેહમાં રહેલા જીવ હસે છે, રીસાય છે, નાચે છે. ગાય છે, આનંદ કરે છે, રૂવે છે ઈત્યાદિ સુખ દુઃખ ને આ દેહમાં રહ્યાં છતાં વિવિધ પ્રકારની ચેષ્ટા દ્વારા પ્રકાશીત કરે છે. પણ નેત્રદ્વારા પ્રગટ જોઈ શકાતા નથી.
જેમ ખાધેલા આહાર જીવને ચરખી,લેાહી,માંસ,હાડકાં,મજ્જા, મેદ અને વી` રૂપ સાત ધાતુ પણે પરિણમે છે. તેમ જીવે ગ્રહણ કરેલું કર્મ જુદાજુદા જ્ઞાનાવરણાદિ આઠ પ્રકારે પરિણમે છે.
જેમ સાનાને અને પથ્થરને અનાદિકાળના સંચાગ અનેલે છે પણ ખીણમાં સેનુ અને પથ્થર ક્યારે સાથે જોડાયા તે કહી શકાતું નથી. મતલખ તેમને સંચાગ આદિ વિનાનેા છે તેમ જીવના અનેકના સંચાગ પણ અનાદિ છે. સેાનાને અને પથ્થરના સંચાગ અનાદ્ધિ છતાં ઉપાય વડે બન્નેને જુદા પાડી શકાય છે, તેવીજ રીતે અનાદિ સ ંચાગવાળા કમ અને જીવને જ્ઞાન ધ્યાનાદિ ઉપાય દ્વારા જુદા કરી શકાય છે.
પહેલું કર્મો કે પહેલા જીવ ?
પહેલું ક કે પહેલા જીવ ? બે માંથી એક પહેલુ હાવું જોઈએ. ” આમ પૂછનારાઓએ પ્રથમ આટલા ઉત્તર આપવા જોઈએ કે, પહેલી કુકડી કે પહેલું ઈંડુ ? બેલે આને શુ ઉત્તર આપશે ?
જેમ ઇંડામાંથી કુકડી ઉત્પન થાય છે અને ટુકડીમાંથી ઇંડુ
''
