________________
(૯) છે. તે દિશામાં મન પણ મૂર્શિત થયેલું હોવાથી કઈ પણ પ્રકારના સંકલ્પ વિકલપ કરતું નથી. પણ કેવળ અજ્ઞાન દશાનેઆત્મા વિનાને અંધકાર ફેલાઈ રહેલું હોય છે. તે દશામાં બહારના સઘળા વ્યાપાર કે આખું વિશ્વ તેને માટે તે હૈયાતિ વિનાનું હોય તેવું થઈ રહે છે. મતલબ કે આ વિશ્વનું કાંઈ પણ ભાન તે સ્થિતિમાં થતું નથી.
- અથવા એક નળી તે જતિની સાથે જોડવામાં આવી છે. આ નળી કાર્પણ, તૈજસ કિલ્લાને ( શરીરને ) ભેદીને ઔદારિક સ્કૂલ શરીરમાં આવે છે. તે નળી દ્વારા આત્મ જયંતિને પ્રકાશ ત્રણે શરીરને પ્રકાશીત કરે છે. સ્કૂલ શરીરમાં પાંચે ઇંદ્રિયની સાથે તે નળીને જયારે સંબંધ થાય છે ત્યારે જ તે પ્રકાશીત હોય છે અર્થાત તે દ્વારા કરાતે વસ્તુને જુદી જુદી રીતે બેધ યા નિર્ણય તે, નળીને તે ઇંદ્રિયો સાથે સંબંધ થયો હોય તેજ થઈ શકે છે. જેમ પાણીને નળ ખુલ્લે ન હોય તે પાણી બહાર આવતું નથી અથવા મૂળ પાણીના દ્વાર સાથે સંબંધિત ન હોય ત્યારે તેમાંથી પ્રકાશ બહાર આવતે નથી.
આ નળી તે મન છે. તે મન આત્મજયંતિ સાથે ઘણેજ નજીકનો સંબંધ ધરાવે છે. તે મન દ્વારાજ આત્મજતિને પ્રકાશ આ શરીરને પ્રબોધિત કરે છે, જાગ્રત રાખે છે. મન ઇદ્રિ સાથે જોડાયેલું નથી હોતું ત્યારે સાંભળવા જેવા વિગેરે ઇદ્રિનાં કાર્યો થતાં નથી,
આ મનને ઇતિ સાથેનો સંબંધ જયારે બંધ થાય છે ત્યારે નિદ્રા આવે છે, આ વખતે સ્કૂલ શરીર સાથેને મનને સંબંધ તુટે છે તેથી ઇંદ્રિ સંબંધી કાંઈ બેધ તે વખતે થતું નથી, છતાં તેજસ્ શરીર સાથે હજી મનને સંબંધ રહે છે
