________________
( te ) .
કરવી, દુઃખદાયક સંચાગેાથી ઉદ્ભજીત ન થવું, અપવિત્ર પદ્યઃર્થાની દુર્ગંછા ન કરવી, આનુ નામ અવિચિકિત્સા કહે છે. આથી વિપરીત વત્તનને વિચિકિત્સા, આ વિચિકિત્સા સભ્યગૂદૃષ્ટિને દુષિત કરનાર હાવાથી દુષણરૂપ છે. ઘણી વખત મનુખ્યામાં ધર્મને નામે ધર્માધપણુ હોય છે, તેને લઇ પોતે જે ધર્મોના નેતાએને કે અનુયાયીઓને માનતા હાય છે તેનાથી ખીજા ધર્મના નેતાઓ કે ધર્મોનુયાયી મહાન પુરૂષોની નિ ંદા કરવામાં તે જીવ જરાપણ શંકા ખાતા નથી, કે પાછે હડતા નથી. સત્યને માર્ગે ચાલનાર મહા પુરૂષાની નિદા કરવી તેના જેવું બીજી કોઈ પાપ નથી. તે મનુષ્ય પેાતાને દુ ભખાધી કરે છે એટલે તેને સત્યના માર્ગ કદી હાથ લાગતા નથી, કારણ કે તેને સત્યના ઉપર જ દ્વેષ થયા છે. આ દ્વેષ એજ અનંતાનુબધી કષાય છે. આના જવા સિવાય ધર્મની પ્રાપ્તિ થઈ શકે જ નહિ.
જ્યારે મનુષ્ય અન્યની નિંદા કરે છે ત્યારે તે પેાતામાં એક જાતને મળ એકઠા કરે છે. જ્યારે બીજા મનુષ્યની કાળી બાજી જોવામાં આવે છે, ત્યારે તે મલીન મળને કે દુર્ગુણને આમત્રણ કરાય છે. જુએ કે આ દુર્ગુણ જોનાર મનુષ્ય ભાન ભુલેલેા હેાવાથી એટલે આત્મભાવમાં જાગૃત ન હેાવાથી, સામાના દુર્ગુણુ તપાસતાં શું શું ક્રિયા પેાતામાં થઈ તેનું તેને ભાન હાતું નથી. છતાં મનુષ્યની આ કાળી ખાજુ તપાસતાં તેના મલીન સંસ્કાર તેના હૃદયમાં પડે છે. આ મળ જેમ જેમ એકઠા થાય છે તેમ તેમ તેના હૃદયમાં વિવિધ પ્રકારના વિક્ષેપે ઉત્પન્ન થયા કરે છે. જેમ પેટમાં મળ એકઠા થયેલા હાય, સારી રીતે જામી ગયેલા હાય તા વિવિધ પ્રકારના રોગ ઉત્પન્ન કરે છે. પેટમાં દુખાવા આદિ થયા કરે છે તે મળને ઝુલામ
