________________
( ૧૦૨ )
સહેલાઇથી તે સત્યના અનુભવ મેળવી શકીએ.
આત્મા, પુનર્જન્મ પાપ, પુન્ય, અંધ, મેાક્ષ ઇત્યાદિને માનનાર આસ્તિક કહેવાય છે. અને તેને ન માનનાર નાસ્તિક કહેવાય છે. આ આસ્તિક નાસ્તિકના સરલ અને ટુંકો અ` છે.
આ આસ્થાને જે પરાક્ષ આસ્થા કહેવામાં આવી છે તેના હેતુ એ છે કે તત્ત્વાના નિશ્ચય કરનાર જે મહાન ગુરૂના વચના ઉપર આપણે શ્રદ્ધા રાખીએ છીએ તે કેવળ તેમના ઉપર વિશ્વાસંથી જ શ્રદ્ધા રાખેલી છે કે, વંશપર પરાથી ચાલતા આવેલા ધ પ્રમાણે આસ્થા રાખેલી છે પણ તેના બુદ્ધિપૂર્વક વિચાર કરીને તત્ત્વાતત્ત્વને નિશ્ચય કરીને કરેલી હાતી નથી. આવી આસ્થા તે માના કહેવરાવ્યા કાકા કહેવા જેવી છે, કારણ કે તેમાં કોઈ પ્રસંગે પતિત થવાનેા માટા ભય રહેલા છે અને બુદ્ધિપૂર્વક તત્વાતત્ત્વના નિશ્ચય કરી જે શ્રદ્ધા કરાયેલી હાય છે તે, ખાપના ભાઈને જ કાકો કહેવાય તેના જેવી ખાત્રીવાળી શ્રદ્ધા છે. છતાં પણ આ આસ્થા શરૂઆતમાં ઘણી ઉપયાગી છે. તેટલા લાંખે વિચાર કરવાની બુદ્ધિ વિકાશ ન પામી હૈાય ત્યારે આ વિશ્વાસ– શ્રદ્ધાથી પણ આગળ વધી શકાય છે અને તે વસ્તુતત્ત્વના ખરે નિશ્ચય કરી શકાય છે. આ સવ વ્યવહાર આસ્તિકતા કે શ્રદ્ધા કહેવાય છે.
.
પારમાર્થિક આસ્તિકતા જે સર્વવ્યાપપી આસ્તિકતા કહેવાય છે. અર્થાત્ જે ત્રણે કાળમાં અમાધિત સત્યરૂપ છે જેને સર્વ દનકા૨ે મતભેદ વિના પુલ રાખે છે તે પાતાના આત્મા છે. તેના ઉપર શ્રદ્ધા થવી, તેની ખાત્રી થવી, તેના ઉપર દૃઢ નિશ્ચય થવા તે પારમાર્થિક ખરેખર આસ્તિકતા છે. આ આસ્તિકતાને લઈ કાઇ પણ દન સ્વીકાર્યા સિવાય પણ
