________________
( ૧૦ )
આ અજ્ઞાનતાને નાશ સાધવા માટે શરૂઆતમાં ઇંદ્રિયજન્ય વિષયના આશ્રયભુત ભવવાસથી વિરક્ત થવાની જરૂરીયાત છે. તથા ધર્મને-શુદ્ધ આત્માને–પવિત્ર આત્મસ્વરૂપને તારક જાણી તેનું શરણ લેવાની આવશ્યક્તા છે. ભવવાસથી વિરતતા અને આત્મધર્મનું શરણ આ બે પ્રબળ સાધનોની મદદથી અજ્ઞાનને નાશ સાધી સ્વરૂપસ્થિતિ મેળવવાની છે, સમ્યકત્વાન છમાં આ ગુણની ઘણું જરૂરીયાત છે.
અનુકંપા. ૪ તે દુઃખી પ્રાણિઓને વિષે પક્ષપાત વિના દુઃખ દૂર કરવાની ઈચ્છા તે અનુકંપા છે. જેમ જેમ મનુષ્ય પરમાર્થના માર્ગમાં આગળ વધતું જાય તેમ તેમ તેનું હૃદય વિશેષને વિશેષ આદ્ર બનતું. જાય છે. નાત જાતના તફાવત વિના પિતાની દયાળુ વૃત્તિને તે સર્વત્ર માર્ગ આપે છે. લેકોનાં દુઃખ દૂર કરવા માટે પિતાની શક્તિને તેઓ જરાપણ છુપાવતા નથી. એટલું જ નહિ પણ તેઓ તેવા જીવને મદદ આપવાની રાહ જોયા કરે છે તેઓને પક્ષપાત જરાપણ હેતે નથી કે, આને મદદ આપે અને આને મદદ ન આપું. પક્ષપાતથી તો સિંહણ પણ પોતાના બચ્ચાને બચાવ કરે છે. અને પાળી–પિષીને ઉછેરીને મોટું કરે છે. તેમ જેઓ પિતાનાં કુટુંબ તથા બાલબચ્ચાઓનું રક્ષણ કરે છે તે કાંઈ તેમના ઉપર દયા-કે અનુકંપા કરતા નથી. તેઓને તે તેમના તરફ મોહ છે. પુત્રાદિ ઉપર સ્નેહ છે, અને તેને લઈને પિતાની ફરજ સમજીને ભવિષ્યમાં મદદગાર થશે એવી ઈચ્છાથી મદદ કરે છે. ખર સમ્યગદર્શનવાળો જીવ કોઈ પણ નાત, જાત કે પૃર્મના ભેદ વિના શક્તિ અનુસાર સર્વને મદદ આપતેજ રહેશે. બીજાનાં દુખે જોઈને જ તેનું હૃદય રડી ઉઠશે. તેઓને સુખી જોઈને જ તે આનંદ પામશે, કારણ તેને સર્વમાં આત્માજ દેખાય છે. તેને દેહ ભાન ઉડી ગયેલું હોય છે. તેનું જીવન
