________________
(૯૧)
ઉત્તમ
ગમે તેવા દેવ, મનુષ્યાદિના અધિકાર અને વિષયેને મેળવવા માટે અનેક પ્રકારના ત્યાગ વૈરાગ્યના માર્ગો ગ્રહણ કરી તે માટે વિવિધ પ્રકારે કષ્ટ ક્રિયા કરી રહ્યા છે. આ સવ કુદૃષ્ટિ કહેવાય છે અને જે આત્માને શુદ્ધ કરવા માટે ગૃહસ્થધ માં રહીને, કે ત્યાગમાગ ગ્રહણ કરીને અનેક પ્રકારે પેાતાના અધિકાર અને વિશુદ્ધિના પ્રમાણમાં પ્રયત્ન કરી રહ્યા છે તે સુદૃષ્ટિ છે.
જડ-પુદ્ગલ-માયા તેમાં જ્ઞાન નથી. વિવિધ સ્વરૂપે તેના આકારે બદલાયા કરે છે. મતલબ કે એક સ્વરૂપે તે રહી.. શકતા નથી તેને જડ સ્વભાવ છે.
આત્માને ચૈતન્ય સ્વભાવ છે. તે જ્ઞાનસ્વરૂપ છે. સ કાળે તેની હયાતિ હાય છે. જ્ઞાન સ્વરૂપ અને ચૈતન્ય સ્વભાવવાળા હોવા છતાં આત્મા, જડ-પુદ્ગલમાં બ્રાંતિથી આકર્ષાય છે. ખેંચાય છે, તેને મેળવવા મથે છે. તે મળવાથી હર્ષ પામે છે. નહિ મળવાથી ખેદ ધરે છે, તેના વિચાગ થવાથી રડે છે. માટે તેને કુદૃષ્ટિ કહે છે કેમકે તે પેાતાના સ્વરૂપને ભૂલી, પાતાની જાતને ભૂલી, વિજાતીય પદાર્થ તરફ પ્રવૃત્તિ કરી રહ્યો છે. ઉત્તમ જાતિવાન હાવા છતાં નીચ જાતિવાળી પ્રવૃત્તિ કરનાર અધમ કે નીચ ગણાય છે. તેમજ આત્મ સુષ્ટિ હૈાવા છતાં તેની વિજાતીય તરફની પ્રવૃત્તિને લઈ તે કુદૃષ્ટિ કહેવાય છે આવી કુદૃષ્ટિને ધારણ કરનાર મનુષ્યા કે જીવા કુદૃષ્ટિ કહેવાય છે. તેમની પ્રશંસા ન કરવી. વિપરીત માર્ગે ચાલનાર મનુષ્યની પ્રવૃત્તિની પ્રશંસા કરવી તે તેના માર્ગોને ઉત્તેજન આપવા ખરાખર ગણાય છે, અને તેથી તે પ્રશંસા કરનારને સમાજ તરફની કે, લેાકેા તરફથી શાસન-કે ઈંડ ભાગવવા પડે છે. તેમજ આ આત્મા, આ જડ વસ્તુએ તરફ પ્રીતિ રાખી
