________________
(૧૫૧) વેદના થશે, વિવિધ પ્રકારના વિચારની ઘટમાળ ઉત્પન્ન થશે. સગાં, ધન, માલ વિગેરેનો નાશ થવાથી લોકો તરફથી ફિટકાર થશે કે જેને લઈને અનિચ્છાએ પણ તેને પ્રવૃત્તિ કરવી પડશે. કદાચ પ્રવૃત્તિ નહિ કરે તો તેની પિતાની ફરજ નહિ બજાવવાના બદલામાં તેના હૃદયમાં ખેદ, ખિન્નતા, બેચેની, પશ્ચાતાપ, લાજ અને અશાંતિ વારંવાર ડંખ્યા કરશે. એટલે પિતાના બચાવ માટે અપરાધીઓને શિક્ષા આપવા કહે કે પિતાને તથા પિતાના આશ્રિતોનો બચાવ કરવાને કહે, તે માટે તેને પ્રયત્ન કરે પડે. ત્યાં સુધી તે સમ્યક્દષ્ટિ પિતાની હદ જરા પણ ઉલંઘતે નથી, એમ માનવામાં જરાપણ અડચણ નથી કે વિરુદ્ધ કારણે આડે આવતાં નથી.
આવી જ રીતે દેવ, ગુરુના અવર્ણવાદ કોઈ બોલતું હોય કે અમુક ધર્મનાં સાધનો કઈ નાશ કરતું હોય, કે પોતે જે ધર્મની નિષ્ઠાએ આગળ વધે છે તેને માથે કોઈ આફત આવી હોય, સાધુ સંતને કોઈ તરફથી હરકત થતી હોય કે ધર્મના સ્થાને, દેવમંદિરે આદિને કોઈ નાશ કરતું હોય, અથવા પિતાના સ્વધર્મી બંધુઓને વિના અપરાધે કોઈએ વિપત્તિમાં સપડાવ્યા હોય તે તેમાંથી તે તે વસ્તુઓને કે. મનુષ્યને બચાવ કરવા અને તેને માટે કાંઈ વિશેશ પ્રવૃત્તિ કરવી પડે તે તે પ્રવૃત્તિ પણ કરવી, તે સમ્યગદષ્ટિને ભૂષણરૂપે થાય છે, પણ દૂષણરૂપે નથી. વિશેષ એટલે કે પોતાની શક્તિને નિશ્ચય કરે અને પછી જે પિતાની શક્તિવાળું તે કાર્ય જણાય, પોતાની ફરજવાળું કાર્ય સમજાય તો તે કાર્યમાં પોતાની શક્તિ નહિ છુપાવતાં બનતી પ્રવૃત્તિ કરવી. આવાં કાર્યમાં ઉપશમગુણને આગળ ધરી જે તે શક્તિવાન મનુષ્ય તે કાર્યની ઉપેક્ષા કરે છે તે તે સમ્યફદષ્ટિને દુષિત કરે છે. પોતાની ફરજ ન બજાવવાથી તે આત્મધર્મમાંથી પતિત થાય છે, આત્મમાર્ગમાં
