________________
(૩૨)
ધર્મ શ્રવણ કરવા પહેલાં હૃદયને મહુજ કોમળ બનાવવુ જોઇએ, અભિમાન કે નિસ્ફુફ્તા અથવા નિર્દયતાથી કઠેર રાખવું ન જોઇએ. નહિતર તેવા નિય પથ્થર જેવા હૃદયામાં ઉપદેશની અસર ટકતી નથી, હૃદય ખાંડ જેવું કે કાળી માટી જેવું મનાવવું જોઈએ કે જેમાં ઉપદેશનું પાણી પડતાં-ઉપદેશાકારે-પાણી આકારે એક રસ થઈ જવું જોઈએ, તેવા હૃદયમાં જ ઉપદેશની અસર થઈ શકે છે. બાકી મગશેલીયા પથ્થર ઉપર હેારા વર્ષ સુધી વરસાદ વરસ્યા કરે તે પણ પાણી સુકાતાં મરે ને કારે રહે છે, અંદર જરાપણ ભેદાત નથી.
ધમ સાંભળતા હાઇએ ત્યારે આંખા ચારે માજી ભમતી હાય, મન ઘરવ્યવહારના કામકાજમાં ક્રતું હાય, સહેજ સંચાશ્ય થયા કે કાઈ આવ્યું હાય તે તરતજ કાન-કે દૃષ્ટિ તે તરફ કારવાઈ જતી હાય, ઘરનું કાંઈ કામકાજ આવ્યું કે કેઇએ સામાન્ય પ્રસંગે ખેાલાન્ગેા એટલે તરતજ ધર્મ ક્થા પડતી મૂકી ધમ શ્રવણથી તે કામને અધિક માની તે તરફ પ્રયાણ થતું હાય ધમ સાંભળવા ઘરથી નીકળ્યે કે રસ્તામાં કાંઈ સહજસાજના પ્રસંગે રાકાઈ જવાતું હાય, પૂર્વાપર સંબંધ તૂટી જાય તેની પણ પરવા ન રાખતાં ધર્મકથા ચાલુ થઇ ગયા પછી અવાતુ હાય, અધી ધમ કથા સાંભળી ન સાંભળી તેટલામાં ઘરનું કાંઈ કામકાજ સાંભરી આવવાથી ચાલુ સમજવાની ખાખતાને પડતી મૂકી ઘર તરફ ચાલ્યું જવાતું હાય, આ સવ કાંઈ ધમ સાંભળવાની જીજ્ઞાસા કે ઉત્કટ ઇચ્છા કહેવાય નહિ અને તેથી તે ઉપદેશ પરિણમે પણ નહિ. ધર્મ શ્રવણ કરવા તે કાંઈ વ્યવહારની લેવડદેવડ જેવું કામ નથી કે તેમાં ગમે તેમ ચલાવી શકાય. આ તા પોતાનું ભલું કરવા માટેનું કામ છે, તે તે લાગણીપૂર્વક થવું જોઈએ.
ધમ સાંભળવામાં એટલી પ્રખળ ઇચ્છા જોઈએ કે, જેમ
