________________
(૩૩)
કોઈ એક યુવાન પુરૂષ હેય, ધનાદિથી સુખી હેય, પૂર્ણ વિદ્વાન હાય, રાગ રાગણીના તાલ સુરમાં પ્રવીણ હેય, શરીર નિરોગી હાય, યુવાન સ્ત્રીના પરિવારથી પરિવરેલ હોય, અને ત્યાં દિવ્ય ગાયન સાથે નૃત્ય થતું હોય તે સાંભળવામાં તે યુવાન પુરુષની જેટલી જીજ્ઞાસા હોય–જેટલી પ્રબળ ઈચ્છા હોય તેના કરતાં પણ હજારગણી અધિક ઈચ્છા આત્મધર્મ સાંભળવાની હોય ત્યારે તે ધર્મશ્રવણની લાગણ કહેવાય છે. આવી લાગણીવાળાને ધર્મમાં જે પ્રકારે પરિણમે છે, તેને જે પ્રકારે તેને લાભ થાય છે, તે લાભની તેવી લાગણી વગરનાને શું ખબર પડે? કાલે ધર્મના વ્યાખ્યાનમાં શું વાત આવી હતી? તેટલી વાત પણ જેને યાદ રહેતી નથી, તે યાદ રાખવા માટે જે પ્રયત્ન કરતા નથી, ધર્મકથા સાંભળ્યા પછી તે વાતને જેઓ યાદ કરી શક્તા નથી, તેઓ તે પ્રમાણે વર્તન કરશે એવી આશા તેના તરફથી રાખી શકાયજ નહિં એટલે આવી લાગણી વિના ઉપર ઉપરનું, લેકલાજથી કે કોઈ તેવાજ કારણથી ધર્મકથાનું સાંભળવું થાય છે તે સાંભળનારને વિશેષ ફાયદાકારક થતું નથી. માટે ધર્મ સાંભળવામાં પૂર્ણ જીજ્ઞાસા રાખવી.
બીજું ચિન્હ.
ધર્મ કરવામાં પૂર્ણ પ્રીતિ. આત્મધર્મ સાંભળ્યા પછી જ તે પ્રમાણે કરવાનું થાય છે. લક્ષ વિનાનું બાણ ફેંકવું તે જેમ નકામું છે તેમ આત્મ નિર્ણય કર્યા વિના તેને બંધનમુક્ત કરવા ક્રિયા કરવી તે પણ નિરૂપયેગી છે. ત્યારે ધર્મ શ્રવણ કરવાથી નિશ્ચય થયું કે આત્મા શુધ્ધ, નિર્મલ, સુખરૂપ છે. પણ તેટલું જાણવાથી કાંઈ તેને અનુભવ થવાને નથી સત્તાગતે આત્મા તે જ શુધ્ધ સ્વરૂપે છે. પણ અત્યારે અનુભવ