________________
કાચના કિલ્લાની કલ્પના. એક જાડા, આંધળા કાચના કિલ્લાની કલ્પના કરે. તે ઉપરથી ઢંકાયેલું છે. શ્યામ, વેત, લાલ, કે પીળાવણને તે છે. તેની અંદર એક બીજે બારિક પાતળે પણ લાલવર્ણવાળા સ્વચ્છ કાચને કિલ્લો છે. તેની અંદર એક ત્રીજે સ્વચ્છ કાચને કિલ્લો છે. આ કિલ્લે વિવિધ પ્રકારના પુદ્ગલથી મલીન થયેલ છે. તેની અંદર એક સુંદર સ્વચ્છ જાતિ પ્રકાશી રહેલી છે. આ જયોતિને પ્રકાશ ત્રણે કિલ્લાઓને તે કિલ્લાની સ્વચ્છતા જાડાઈ અને વર્ણના પ્રમાણમાં ભેદીને બહાર આવે છે. તે જ્યોતિ પોતાના પ્રકાશવાળા કિરણ વડે પિતાને પ્રકાશ તે કિલ્લાઓની બહાર કાઢવા, બહારનાં પદાર્થોને પ્રકાશીત કરવા, અથવા તેનું નિરક્ષણ કરવા માટે પ્રયત્ન કરે છે. તથાપિ તે કિલ્લાની મલીનતાના વ્યવધાનને લઈને કે તેની અપારદર્શક્તાને લઈને તે પદાર્થો જોઈ શકતા નથી. પિતે બહાર આવી શકતી નથી, જોઈ શકતી નથી, છતાં તે કિલ્લામાં અમુક સ્થળે છિદ્રો પડેલા છે. આ છિદ્રો વસ્ત્રમાં રહેલાં સુક્ષ્મ છિદ્રોથી પણ વધારે બારિક છે કોઈ સ્થળે પારદર્શક કાચમાં રહેલાં છિદ્રો જેવાં છિદ્રો છે. કાચમાં છિદ્ર દેખાતાં નથી પણ પ્રકાશ તેને ભેદીને બહાર આવે છે એથી નિશ્ચય કરાય છે કે પ્રકાશ જઈ શકે તેવાં છિદ્રો કાચમાં રહેલાં છે. તે કિલ્લામાં કઈ સ્થળે નાના ગેખલા જેવાં પણ પારદર્શક જાળીવાળાં છિદ્રો રહેલાં છે. તે દ્વારા જ્યોતિને પ્રકાશ બહારના પદાર્થોને જોઈ શકે છે અને તેને અનુભવ મેળવે છે.
આ જાતિ તે આત્મા. પહેલે કિલે તે આપણું આ ઔદારિક સ્કૂલ શરીર. બીજે કિલે તે તેજસ શરીર. ત્રીજે કિલ્લે તે કર્મના સંસ્કારવાળું કાશ્મણ શરીર આ ત્રણ કિલ્લાની અંદર આત્મતિ રહેલી છે. આ કિલ્લાઓ (શરીર)ને ભેદીને આત્મજ્યોતિનો પ્રકાશ બહાર આવે છે. તેમાં પડેલા છિદ્રો તે કર્મના
