________________
( ૧૦ )
તેથી સ્વપ્નાઓ આવે છે. આ સંબંધ પણ તુટતાં તે મનને કામણુ શરીર સાથે સબંધ રહે છે એટલે ગાઢ નિદ્રા આવે છે. આ કાણુ શરીરમાં લીન થયેલુ’-અજ્ઞાનમાં લીન થયેલું મન હવે કાંઇ પણસંકલ્પ-વિકલ્પની ચપળતા કરી શકતુ ં નથી. આ પ્રસ ંગે મન આ તા મહાન પડદો છે. કેવળ જયેાતિ પ્રકાશી રહે છે. પણ તે કામ ણુના મલીન અંધનમાં ઝકડાયેલ હાવાથી હતી તેના કરતાં પણ વળી વધારે અધકાર અજ્ઞાનમાં રહેલી છે. આ વખતે બહારના સમાચાર લાવનાર મનને સબંધ તુટી ગયા હૈાવાથી અથવા ખંધ થયેલ હાવાથી મુંગી શાંતિજ હાય છે. પાછા તે મનનેા જચેાતિ સાથે સંબંધ જોડતાં જાગ્રત થયા એમ કહેવાય છે. સ્થૂલ શરીર સાથેને સખંધ જોડાઇ જતાં ઇંદ્રિયામાં ચૈતન્ય આવે છે. અને મનને તેઓ સાથે સંબંધ થતાં પોતાના વ્યાપારામાં ઇંદ્રિયા લાગી જાય છે. ઉજડ કે શૂન્ય થયેલું આ દેહજગત્ પાછું સ્વસ્થ થઈ ચાલુ થઈ જાય છે.
આ દૃષ્ટાંતે વિચાર કરતાં દેહ ઇંદ્રિયા, મન એ સર્વનાં લક્ષણાથી આત્મજાતિનું લક્ષણ કાઇ વિલક્ષણ યાને તદૃન જુદું છે. અને તે વચ્ચેનું આંતરૂ સહેલાઇથી સમજી શકાય છે. આવુ' ભેદ જ્ઞાન અને આત્મ ન્યાતિ તે હું એવુ અભેદ જ્ઞાન જ્યારે થાય છે ત્યારે સમ્યગદન થયુ કહેવાય છે.
કામણુ તથા તૈજસ શરીરને સાથે લઇને તે જ્યાતિ આ ઔદારિક શરીરના ત્યાગ કરી અન્ય ઔદારિક શરીરમાં ચાલી જાય છે. તેને મનુષ્યા મરણદશા કહે છે કામણુ અને તૈજસ તથા ઔદારિક શરીરને આંહીજ પડતા રહેવા દઈને તે જચેાતિ તેનાથી તદૃન અલગ ખસી જાય છે તે નિર્વાણુ યા મેાદશા છે.
પૂર્વ કહેલી વ્યવહારની જાગ્રત દશા તે આત્મભાન ભૂલાયેલી છે. આ સ્થળે આ ત્રણે શરીરમાં રહેલ જ્ગ્યાતિજ
