________________
४६
પર્યાયારથ તે નહિ
દ્રચારથ છે નિત્યરે–-ભાવિકો ૧૦ ભાવાર્યઅતીત વિષય (જે ઘટાદ) તે સર્વથા મિ સ્થા નથી કારણકે પર્યાયાર્થથી જે અનિત્ય હોય છે તે દ્રવ્યા દિક નયથી નિત્ય હોય છે.
૧૦ વિવેચન નિયાયિકનું ઉપરનું જે કહેવું છે તે મિથ્યા છે કારણકે અતીત વિષય વાળા જે ઘટાદિને સર્વથા અસત્ ન થી કારણકે અતીત વિષય વાળે ઘટ પર્યાયાર્થિક નયથી નથી સમજવાને વણ દ્રવ્યોથીક નયથી તે નિત્ય છે એમ સમ જવાનું છે તાત્પર્ય એ છે કે ઘટ ને નાશ થઈ ગયા પછી ૫ પણ તે મૃત્તિકારૂપે વિદ્યમાન રહે છે. તે દ્રવ્ય સર્વથા ન હૈ ય તે સસલાના શીંગડા ની પેઠે સર્વથા અભાવ થઈ જાય એ ને જે પદાર્થ સર્વથા અવિદ્યમાનપણે જ્ઞાનમાં ભાસે છે તે પદાર્થમાં વિદ્યમાનપણું કેવી રીતે આવી શકે ! અર્થાત નજ અવીશકે તેથી કરીને કાંઇ ભૂત વિષય છે તે સર્વથા અસત નથી, પરંતુ સત્ રૂપેજ પ્રવર્તે છે. અહિંઆ એ સમજવાનું છે કે જે વસ્તુ દ્રવ્યાર્થિક નયથી નિત્ય પણે વિતે છે તે વસ્તુમાં આકારને અભાવ હોવાથી પર્યાયા
