________________
૨૨૭ અને અતિથિી લેકમાં જે પ્રસિદ્ધ વ્યવહાર છે તેથી તે જળમાં ગમનની મરણતા સિદ્ધ થાય છે. અર્થાત્ જેના હેવા ચી કાર્ય થાય અને જેના અભાવે કાર્ય ન થાય તે અન્વય વ્યતિરેક છે. અને જેમાં અન્નય વ્યતિરેક ઘટી જાય તેજ સેકમાં કારણ મનાય છે તેજ પ્રસિદ્ધ યવહારથી જળ પણ અસ્થિની ગતિમાં કારણ રૂપ છે.
(હવે અધર્માસ્તિકાયનું લક્ષણ કહે છે) થિતિ પરીણામરે પુદલગ જીવની થિતિનો હેતુ અધર્મ સાવ સાધારણ ગતિ થતિ હેતુતા દય દ્રવ્યનોરે ધર્મ-સમ છે પ / ભાવાર્થ-જીવ તથા પુદગલની પરીણામી સ્થિતિને હેતુ અધમસ્તિકાય છે અને આગતિ તથા સ્થિતિ હેતુલા રૂપ સર્વ સાધારણ ધર્મ બંને દ્રવ્ય ધર્મ અને અધર્મમાં છે (૫)
- વિવેચન– જીવ તથા પુદગલની સ્થિતિ પરીણામી અર્થાતુ અપેક્ષા કારણ અને સ્થિતિને હેતુ અધર્મ દ્રવ્ય છે. ગતિ અને સ્થિતિમાં પરિણત જે ધર્મ તે ગત્યાદિ કહેવાય છે
