________________
અનેકત્વ વિણ સત્તા ન ઘટે
તેમજ વિશેષ અભાવેજો ભાવાર્થ–વભાવને એકાધાર માનવાથી એકસ્વભાવ ની વિલાસતા છે તથા અનેક સ્વભાવ યુકત પદાર્થના પ્રવાહથી અનેક વિભાવને પણ સંભવ છે. એક સ્વભાવના અભાવમાં સામાન્યને વિના વિશેષની પ્રાપ્તિ નથી થતી અને અનેક સ્વભાવના વિના વિશેષ અભાવ થવાથી સત્તા સામાન્યની પ્રાપ્તિ થઈ શકતી નથી. (૯)
વિવેચન-દ્રવ્યની સાથે રહેવાવાળો જે ધર્મ તે સ્વભાવને અર્થ છે તેના આધારને એક માનવાથી એક સ્વભાવ થશે જેમ રૂપ રસ ગંધ તથા સ્પર્શને આધાર ઘટ આદિ પદાર્થ એક કહેવાય છે અને નાના પ્રકારના ધર્મને આધાર લેવાથી એક સ્વભાવતા અર્થાત્ તેજ મૃત્તિકા રૂપ દ્રવ્યનું જે અનુગમન છે તે નિત્ય સ્વભાવતા છે એમ વિશેષ જાણવું જોઈએ અને મૃત્તિકા આદિ દ્રવ્યના પિંડ કેશ કુશલ અદ અનેક દ્રવ્ય પ્રવાહ થતા રહે છે તેથી અનેક સ્વભાવ યુક્ત પણ પર્યાય રૂપથી થાય છે અને જ્યારે એમ થયું ત્યારે આકાણ આદિ: દ્રવ્યમાં પણ ઘારોrvસઆફિરોથી અનેક
