________________
વિવેચન–હવે મુળ ગુણેના ભેદનું વિવરણ આઢાળમાં કહે છે. મુળ ગુણ છ કહ્યા છે. તેમાં (૧) અસ્તિત્વ ગુણ છે તે સત્તાથી થાય છે અને તેથી લેકમાં સદભુતતાને વ્યવહ. ૨ થાય છે (૨) વસ્તુવ ગુણ છે તે જતિ વ્યકિત રૂપ છે, જાતિ સામાન્યને કહે છે, જેમકે ઘટમાં ઘટવ વ્યકિત વિશેષનું નામ છે, જેમ આ ઘટ દ્રવ્યથી સુવર્ણન છે, ક્ષેત્રથી પટણ નગરને છે, કાળથી વસંત તુમાં ઉત્પન્ન થયો છે. અને કં બુ ગ્રીવ આદિ આકારને ધારક છે આજ કારણથી અવગ્રહ નામના મત જ્ઞાનના પ્રથમ ભેદ રૂપ જ્ઞાનથી સર્વ સ્થાનમાં સામાન્ય રૂપનું જ ભાન થાય છે અને મતિ જ્ઞાનને ત્રીજો ભેદ જે અપાય છે તે દ્વારા વિશેષ રૂપનું જ્ઞાન છે. અને પરિ યુર્ણ જ્ઞાનથી સામાન્ય અને વિશેષ બંને રૂ૫ વસ્તુનું ગ્રહણ થાય છેઆ પ્રમાણે વસ્તુત્વ નામને બીજો ગુણ છે. (૩) દ્રવ્યત્વ નામને ગુણ છે. પિતાના પર્યાયને પ્રાપ્ત થઈ જાય તે દ્રવ્ય કહેવાય છે અને તે દ્રવ્યને જે ભાવ તે દ્રવ્ય ત્વ કહેવાય છે દ્રવ્યને જે ભાવ છે તે પર્યાય રૂપ આધારતા થી જાણવા યોગ્ય જાતિ વિશેષ છે. દ્રવ્યત્વ એ જાતિ રૂપ છે. માટે ગુણ નથી થતું એમ તૈયાયિકની પેઠે વાસના નહિ, કરવી જોઈએ કેમકે ગુણ તે સહભાવી છે અને પર્યાય દમ
