________________
૨૩
.
કહેલું છે અને કાલ પુદગલ તથા જીવ એ છેલા ત્રણ દ્રિવ્ય અનંત છે અને તે અનંત જીવ દ્રવ્યના વર્તમાન અનંત પર્યાય છે તેથી કરીને કાળ દ્રવ્યપણ અનંત છે એવું આગમમાં કહેલું છે અને આ કાળ દ્રવ્યનું વિસ્તારથી વર્ણન પણ તેજ આગમોથી અવધારણ કરવું જોઈએ. (જીવા જીવથી કાળ અભિન્ન છે તે બતાવે છે.)
જીવ અછવજ સમયે તે કહ્યું તેણે મ જુદો તેહ
એક વખાણે આચારય ઈહ્યું
ધરતાં શુભ મતિ રહ–સમ છે ૧૧ છે ભાવાર્થ—કેટલાએક શુભ બુદ્ધિ વાળા આચાર્ય કહે છે કે કાળને જીવ અજીવ રૂપજ કહેલ છે માટે તે જુદો કેમ હોઇ શકે ? (૧૧)
વિવેચન–કાળને જીવ અને અજીવ . આ બંને દ્રવ્યથી ભિન્ન નથી કહેલ માટે જીવ અજીવથી તેને ભિન્ન કેમ કહે છે. આ રીતે સિદ્ધાંત વિશુદ્ધ બુદ્ધિના ધારક એક આચાર્ય કહે છે, જુઓ કે ગતમ સ્વામીએ એક વખતે
