________________
દ્રવ્યના અધિકારથી સાધારણ ગતિ હેતુતા આદિની ઉપસ્થિ તિ છે તેવી જ કલ્પના થઈ શકે છે. અને તે છતાં કાલ દ્રવ્યની કલ્પના કરવા વાળાના મતમાં મંદઅણુની વર્તના રૂપ હેતુનીજ ઉપસ્થિતિ છે અને આ કલ્પનાના આગડ સિવાય બીજું કઈ પણ કારણ નથી. (૧૭)
(વળી પણ તેજ કહે છે.) અપ્રદેશતા રે સુણે અનુસરી જે એણું કહીયેરે તેહ તે પર્યાય વચનથી જોડાયે
ઉપચારે સવી એહ–સમ ૧૮૫ ભાવાર્થ–સૂત્રમાં કાળને અપ્રદેશ કહ્યો છે તેને અનુસ રીને જે કાલાણું કહીએ તે આ સવર ઉપચારથી પર્યાય વચનમાં જીત થાય છે (૧૮)
વિવેચન–જે કાળને પ્રદેશ રહિત નિરૂપણ કરીને તે કલ્પિત કાળને અણું કહે છે તે આ સર્વ ઉપચારથી પર્યાય વચનમાં વેજીત કરવામાં આવે છે જે એમ કહે કે સુત્રમાં કા ળ પ્રદેશ હિતકા છે તેને અનુસરિનેજ અમે કાલાણું કહીએતે
