________________
૨૨૫ પ્રદેશનું નામ છે એટલે પ્રદેશથી જે કહી શકો તે અસ્તિકાય કહે વાય છે. હવે કાળની અસ્તિકાયતા કેમ નથી તે વિષે કહે છે કે કાળ અપ્રદેશ છે કેમકે એક સમયે બીજા સમયથી ભેદને પ્રાપ્ત થતું નથી. તેવી જ રીતે ઘટીકા આદિને પણ ભેદ થતે. નથી અને ધર્મ અધર્મ તથા આકાશ એ ત્રણે એક એક છે અને કાળ પુદગલ તથા જીવ એ ત્રણે અનંત છે, જીવન સિવાય બધા કર્તા છે ઇત્યાદિ સાધમ્ય, વિધમ્ય આદિ ભેદને જાણવા માટે પ્રશમરતી ગ્રંથ વાંચવું જોઈએ. એ દ્રવ્યના સમસ્ત ભેદ પરિણામિત્વ, જીવત્વ, મૂત્તત્વ, સપ્રદેશત્વ, એકત્વ, ક્ષેત્રત્વ, ક્રિયાવત્વ, નિત્યત્વ, કારણવત્વ, કર્તૃત્વ, સર્વગતત્વ, અસર્વિતત્વ અને પ્રદેશતત્વ છે, આ ભેદે માંથી સાધમ્ય વૈધર્મેનુ જ્ઞાન કરવું જોઈએ એટલે જે ધર્મજીવ અને પુદગલમાં એકપણે હવે તેમાં તે જીવ પુદગલનું સાધર્યપણું છે અને જે ભિન્ન ભિન્ન છે તેમાં તે વૈધમ્ય છે એમ સમજવું જોઈએ. (૩) | (હવે ધર્માસ્તિકાયનું લક્ષણ કહે છે)
ગતિ પરિણામીરે પુદગલ જીવને ઝશને જલ જેમ હોય
