________________
૧૯
આમશનુ' પરિશ્રમ કરવા છતાં કદી ફ્વાના રસના ધંધ ટળેહિ (૬)
વિવેચન—સહજ સ્વભાવે ઉ ગમન કરનારા સિદ્ધના જીવને જો ધર્માસ્તિકાય દ્રશ્યના પ્રતિખંધ ન હાય સા લેાકા . લેાકમાં યાપિ રહેલા આકાશમાં એક સમયમાં લેાના અંત સુધી જવા વાળા સિદ્ધના જીને ઉ ગમન રૂપગતિની નિવૃતિ ક્રાઈ કાલે ન થાય કારણ કે અનંત આકાશ પ્રમાણુ લેાકાકાશ છે અને તે લાકાકાશનેજ જો ગમનનુ' કારણુ માને તે ઘટ આદિમાં ત’ડ વિશિષ્ટ જે આકાશ છે તે હેતુ થઈ જાય તેથી કરીને લેાકાકાશને ગતિમાં કારણ માનવું અયુકત છે. કારણ કે ધર્માસ્તિકાય વિશિષ્ટ જે આકાશ છે તેજ લે કાકાશ છે તાત્પર્ય એવું છે કે ગતિ હેતુતા ધર્માં દ્રશ્યના
સ્વભાવ છે અને તે ગતિ હેતુતાથી યુકત જે આકાશ છે તેની લેાકાકાશ એવી કલ્પના કરવામાં આવી છે તેથી તે કલ્પિત લાકાકાશમાં ધર્મ દ્રચના સ્વભાવની કલ્પના અયાગ્ય છે તેથી કરીને ધર્માસ્તિકાયને ગતિના હેતુ અવશ્ય પ્રમાણુ રૂપ માનવે જોઇએ અને ધ' દ્રવ્ય પુદ્ગલ તથા જીવાને ગમન કરાવવા
