________________
વિવેચન–જે પદાર્થને વર્તમાન પર્યાયથી ભેદ જણાય છે તેજ વસ્તુ જ્યારે પાંતર સહિત થઈ જાય છે ત્યારે તેને અભેદ પણ થઈ જાય છે જેમ કે પિતપતાના પર્યાયથી થાસ, કેસ, કુંશુલ એ બધા ઘટના ભેદ છે વળી તેજ સ્થાસકુશુલ આદિ તિપિતાના પર્યાયની સાથે જોડવામાં ન આવે તે મુલ મૃત્તિકારૂપ દ્રવ્યરૂપ હેવાથી અભિન્ન પણ થઈ જાય એટલે ભેદ રહે નહિ. વલી તેનું રૂપાંતર થવાથી પુ નઃ ભેદ થઈ જાય છે જેમકે સ્થાસ કુશુલાદિ પર્યા ચ સહિત મૃત્તિકા દ્રવ્યથી એને ભેદ છે. આવી રીતે જે આ ભેદને અભેદ છે તેજ અભેદ સે મૂળ નયનું કારણ છે અને નિગમ સંગ્રહ આદિ જ્યના જે સાતસે ભેદ થાય છે તે સઘળા ભેદ આજ રીતીથી દ્રવ્ય પર્યાયના અર્પણ અને અનપણથી એટલે કદાચિત દ્રવ્યાર્થિક
જનાથી અને કદાચિત અવિવિક્ષા કરવાથી પર્યાયની જનાથી શતાર નય ચક્રાધ્યયનના મધ્યગત પૂર્વ કાળમાં હતા તે હવે દ્વાદશાનિય ચકના મધ્યમાં “વિધિવિધિવિધ ” ઇત્યાદિ રીતીથી એક એક નયની વચમાં બાર બાર ભેદ થાય છે તેથી કરીને સમ્યક પ્રકારથી કહેલા પાઠમાં સંખ્યા કહી છે તે સમજીને નયગમ ભંગની ચેજના કરવી જોઈએ. તાત્પર્ય એ છે
