________________
૧૯૬
ભાવાર્થ-જોઉત્પત્તિ સહિત નાશને વ્યવહાર માન્ય હેય તે વ્યવહારમાં નાશ સહિત ઉત્પત્તિ થાય છે એમ પણ માને (૧૨)
વિવેચન – ઉત્પત્તિ સહિત નાશને વ્યવહાર થાય છે. તે તે વ્યવહારમાં જે નાશ સહિત ઉત્પત્તિ છે અર્થાત્ અસિદ્ધ શિષ્ટ જે ઉત્પત્તિ છે તેને સ્વીકાર કરે તત્ય ય એવું છે કે ઉત્પત્તિ ધારા રૂપ નાશ વિષયમાં ભૂત કાળાદિ અનુભવ નથી હેતે અને નરી ઘાતુ ના અર્થમાં નાશ તથા ઉત્પત્તિ બંનેને ગ્રહણ કરીને તે નાશ ની ઉત્પત્તિ કળત્રયની સાથે અન્વયને સંબંધ કહે છે તે. એમ કહેવા વાળાને નષ્ટ થતા સમયની સાથે નષ્ટ થયે એવે પ્રયોગ ન થઈ શકે કેમકે તે કાળમાં નાશ અને ઉત્પત્તિનું અતીત કાલ પણું નથી. આ પ્રમાણે જે વ્યવહારનું સમર્થન. કરવામાં આવતું હોય તે વ્યવહારમાં ઉત્પતિ ક્ષણને સંબંધ માત્રજ કહે અને ત્યારે ત્યાં પ્રાગ ભાવ વસંત કબત્રય રૂપ થી કાળવ્રયના અન્વયનું સમર્થન કરે છે અને એ. વિચાર કરે છે કે ઘટના વર્તમાનત્વાદિમાં અને નાશના વક્ત - માનવાદિને વ્યવહાર નથી થતું પરંતુ ક્રિયા નિષ્ઠ જે આ પરિણામ રૂપ વર્તમાન તથા અતિતત્વ છે
