________________
૨૦૦
અભીપ્રાયથી સંમતી ગ્રંથમાં પણ ઉપદેશ કરવામાં આજે છે કેમકે સંઘયણ આદી ભવના ભાવથી સિદ્ધ થતાં અર્થાત્ અષ્ટવિધ કમેને નાશ કરતા જીવને મિક્ષ સમયમાં કેવળ જ્ઞાન જતું રહે છે આ અર્થ પ્રમાણ છે જ્યારે સિદ્ધ થાય છે ત્યારે સિદ્ધ કેવળ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થાય છે અને કેવળ જ્ઞાન પણમાં તેજ નીત્યપણું છે કેમકે મેક્ષ જવાના સમયમાં પણ વ્યય તથા ઉત્પાદ થાય છે અને અસિદ્ધ દ્રવ્યથી પરિણુત સિદ્ધ દ્રવ્યનું જે જ્ઞાન થાય છે તેથી મોક્ષમાં પણ ત્રણ લક્ષણ પ્રગટ થાય છે. આજ અભિ પ્રાયને ભાવાર્થ સમજવાને કહ્યું છે કે “સંધયણદિ જે ભવ રથ કેવળ વિશેષના પર્યાય છે તે સિદ્ધ દશાને પ્રાપ્ત થતા છવને નથી થતા તેથી તેને વ્યય થાય છે અને સિદ્ધ વ્યયથી આ જે અર્થ પર્યાય ઉત્પન્ન થએલ છે તેથી સિદ્ધ કેવળ જ્ઞા નની ઉત્પતિ છે કેમકે સુત્રમાં કહ્યું છે કે કેવળ ભાવ નષ્ટ થઇને બદલામાં કેવળ જ્ઞાન જ આવે છે અર્થાત્ સિદ્ધ કેવળ જ્ઞાને ઉત્પન્ન કરે છે અને આજ ભાવની અપેક્ષાઓ કેવળ જ્ઞાન બે પ્રકારના જાણવા (૧) ભવસ્થ કેવળ જ્ઞાન અને (૨) સિદ્ધ કેવળ જ્ઞાન આ પ્રમાણે મૂળમાં ઉપદેશ છે અને એ રીતે સ્થલ ૦ચવહાર નથી સિધ્ધમાં પણ વિવિધ
