________________
૧૬૭
તા નૈગમાદિ ત્રણ નય આવી જાય છે અને પર્યાયાર્થિક કહે તા સજુસુત્ર આદિ ચાર નયને સમાવેશ થાય છે પરંતુ જીવ, સંસારી અને સિદ્ધ એમ ત્રણ ભાગ નહિ થતાં સંસારી જીવ અને સિદ્ધના જીવ એમ બંને ભેદમાં જીવ સાથેજ છે જુદે ભેદ નથી. તેમ આ બંને નય સાતે નયની સાથે છે પણ જુદા નથી વળી એમ કહે કે જીવ અજીવમાં આAવાદિ તત્વનું ગ્રહણ થઈ જાય છે છતાં તે જુદા કહેલા છે તેમ દ્રવ્યથીક પર્યાયાથીક નૈગમાદિ નયનું ગ્રહણ થાય છે છતાં તેને જુદા કહી શકાય, આમ માનવું ભુલ ભરેલું છે કારણ કે અહીંઆ જીવ અજીવના જેવું પ્રયેાજન નથી. કારણકે આશ્રવાદિ જુદા તત્વ કહ્યા છે તે વ્યવહાર માત્રથીજ છે. તાત્પર્ય એવું છે કે જે ભેદમાં પ્રબળ હેતુ ન હોય તે ભેદ વ્યર્થ જ છે. જીવ અજીવમાં તને સમાવેશ થવા છતાં જુદા ત કહેવાનું પ્રજન એવું છે કે જીવ અને અજીવ એ બે મુખ્ય દ્રવ્ય છે, બંધ સ્પંગ કરવા અને મેક્ષ ગ્રહણ કરવા યોગ્ય છે અને આશ્રવ બંધનું કારણ છે તેથી આશ્રવને પણ હેયરૂપ કહેવું જોઈએ. અને મેક્ષતે મુખ્ય પદાર્થ છે કારણ કે તેને માટે તે સઘળા પદાર્થોનું નિરૂપણ છે અને તેજ ઉપાદેય છે માટે મેક્ષના કારણે જે સંવર અને નિર્જરા તેનું પણ નિરૂપણ
