________________
૧૯૦
ભાવાર્થ–ઘટને નાશ તેમ મુકુટની ઉત્પત્તિનું એકજ સ્વરૂપે કારણ છે તે પછી નિયાચીકે ઉત્પત્તિ અને વ્યયમાં એકાંત ભેદની વાસના કેમ આપે છે (૮)
વિવેચન ઉપર પ્રમાણે કાદી ત્રણે કાર્યના ભેદથી ઉત્પાદ વ્યય અને દૈવ્ય લક્ષણ સિદ્ધ કરવામાં આવ્યું અને ત્રણે લક્ષણે કરીને યુક્ત હોવાથી સુવર્ણ ઘટના નાશનું અને સુવર્ણ મુકુટની ઉત્પત્તિ કેવળ ઘટ દ્રવ્ય પોતે જ કારણ છે કેમકે સુવર્ણ ઘટના નાશથી અભિન્ન રૂપ સુવર્ણ મુકુટની ઉત્પત્તિના સંબંધમાં સુવર્ણ ઘટના અવયેના વિભાગ આદિ હેતુઓ જ છે. અને એજ કારણથી મહાપટના નાશથી નાના કટકાની ઉત્પતિના સંબંધમાં પણ એક બે તંતુના સંગને નાશજ કારણ રૂ૫ છે એવી કલ્પનાતે ઘણે ગૈારવ રૂપે ગણશે આ પ્રમાણે જાણતા છતાં એક તંતુના નાશથી ગણુને તે જેટલાં તંતુઓના સંગના નાશથી તે પટને કટકે ઉત્પન્ન થાય છે તે સર્વ તંતુએને નૈયાયિક નાશ અને ઉત્પતિની સવેથા ભેદ વાસના કેવી રીતે માને છે? કેમકે નિયાયિકના મત નું તે એવું વચન છે કે “જે પક્ષમાં કલ્પનાનું ગૌરવ છે તે તે અમે માનતા નથી અને જે પક્ષમાં કલ્પનાનું લાઘવ છે તે અમે માન્ય
