________________
૧૧૮
નહિ હોવાથી અથવા સત્તારૂપ જ્ઞાન તે સઘળા પદાર્થમાં છે એમ માનવાથી જ્ઞાન સઘળા પદાર્થોમાં છે તેથી સર્વ સત્તારૂપ એકત્વ છે અને સત્તારૂપ એકત્વથી સઘળા પદાથેને સંગ્રહ થાય છે. તાત્પર્ય એવું છે કે પરસંગ્રહમાં એક સરૂપપણને ગ્રહણ કરવાથી જગતના સંપૂર્ણ પદાર્થનું ગ્રહણ થાય છે અને સંગ્રહ નયના અનુસારે આ સંપૂર્ણ વિશ્વ સત્ સ્વરૂપથી એક કહેવાય છે. (૧૧)
(હવે વ્યવહાર નય અને તેના ભેદ કહે છે)
વ્યવહાર સંગ્રહ વિષય ભેદક તેમજ દ્વિવિધ પ્રસિદ્ધ રે દ્રવ્ય છવાજીવ ભાણે જીવ ભવિયા સિદ્ધ બહુ ૧રા
ભાવાર્થ–સંગ્રહ નયના વિષયને ભેદ દર્શાવનાર વ્યવહાર નય કહેવાય છે. તેના પણું સંગ્રહ નયની પેઠે બે ભે દ છે (૧) સામાન્ય એટલે જીવાજીવ દ્રવ્ય છે અને (૨) વિશેષ એટલે જીવમાં સંસારી અને સિદ્ધ પણ છે. (૧૨)
