________________
ક ૧૪૨
ઉપચરિતા સત, કરી ઉપચારે જેહ એક ઉપચા રથીએ ૧૬ાા
ભાવાર્થ–સ્વજાતિ અને વિજાતીય બંને પ્રકારથી ત્રીજો અસદ્ ભુત વ્યવહારને ભેદ થાય છે. જેમકે વિષય જ્ઞાનતે છે વ અને અજીવ બંનેને છે. (૧૫) જે એક ઉપચારથી બી જા ઉપચારનું વિધાન થાય છે તે ઉપચરિત અસદ્દભુત ૦૫ વહાર કહેવાય છે. (૧૬) .વિવેચન–સ્વજાતિ અને પરજાતિ એ બંને સંબંધયુક્ત થવાથી ત્રીજે અસદભુત વ્યવહારને ભેદ થાય છે જેમ કે “મતિજ્ઞાન જવ અજીવ વિષયક છે” આ વાકયમાં છવ તે મતિજ્ઞાનની સ્વજાતિ છે કેમકે આત્મ જ્ઞાનસ્વરૂપીજ છે અને અજીવ તે મતિજ્ઞાનને વિજાતિ છે. જેમકે “આ ઘંટ છે” એવું જ્ઞાન તે મતિજ્ઞાન આદિને વિષય ભુત છે તે પણ તે વિ જાતિ છે કારણ કે આ જ્ઞાનમાં જડ અને ચેતનને સંબંધ છે આ જીવ અને અજીવને વિષય વિષચીભાવ નામને ઉપચરિ ત સંબંધ છે અને તેને સજાતિ વિજાતિ સંબંધી અસદ્ભુત વ્યવહાર છે. અને તેથી અસલ્કતનું ભાન થાય છે. એમ સમજવું છે. એમ કહે છે. સ્વાતિ
