________________
૧૫૬
ના યત સિદ્ધાંતથી સિદ્ધ જે શુદ્ધ પરિભાષા છે તેને ત્યાગ કરીને દેવસેન આચાર્ય નયચક્ર નામક ગ્રંથ રચીને વિપરીત પરિભાષાનું નિરૂપણ કરે છે (૮)
( હવે બોટિક મતની વિપરીત પરિભાષા કહે છે)
તત્વાર્થે નય સાત છે રે આ દેશાંતર પંચ અંતર ભાવિત ઉદ્ધરી રે
નવને કિયે પ્રપંચ રે–પ્રાણી હા ભાવાર્થ-તત્વાર્થ સૂત્રમાં સાત નય કહયા છે અને આ દેશાંતરથી પાંચ નય કહ્યા છે. આ શાસ્ત્રની રીત મુકીને દ્રવ્યાર્થિક અને પર્યાયાર્થિક એ બે નય જુદા ગણી નવ નય કહેવા એ કે પ્રપંચ તે વિચારશે. (૯)
વિવેચન–તત્વાર્થ સૂત્રમાં મુળ સાત નય કહ્યા છે અને મત મતાંતરથી પાંચ નયનું પણ પ્રતિપાદન કરેલું છે. શબ્દ સમભિરૂઢ તથા એવંભુત એ જે ત્રણ નય કહ્યા છે તેને એક શબ્દ નયમાં સમાવેશ થાય