________________
ભાવાર્થ–મુખ્ય ગતિ [શકિત સબ્દાર્થ ] વાળે જે - દ્રવ્યર્થ જ્યતે દ્રવ્યગુણ પર્યાય ત્રણમાં અભેદ વખાણે છે. અને એ ત્રણેમાં પરસ્પર ભેદ છે તે ઉપચારથી જાણી લેવું.[૨]
વિવેચન–અભિયા શક્તિ અને લક્ષણ શક્તિ એમ બે પ્રકારની વૃતિ આગળ કહી તેમાં પહેલી અભિધા શક્તિ વડે. કરીને દ્રવ્યાર્થિક નય દ્રવ્ય ગુણ અને પર્યાય એ ત્રણેમાં આ ભેદ દર્શાવે છે અર્થાત ગુણ પર્યાયથી ભિન્ન જે મૃત્તિકા દ્રવ્ય છે. તેમાં પણ ઘટાદિ પદની શક્તિ રહેલી છે એમ જોતાં ત્રણેમાં દ્રવ્યાર્થિક નયથી અભેદ દેખાય છે. અને તેજ દ્રવ્યાર્થિક નય ઉપચારથી એટલે લક્ષણ શક્તિ વડે પરસ્પર ભેદપણું બતાવે છે કેમકે દ્રવ્યથી ભિન્ન જે કબુ ગ્રીવાદિક પદની લક્ષણ છે અને મુખ્ય અર્થને સંબંધ રહેતાં થકાં જે પ્રયજન પુર્વક તથા વિધ વ્યવહારને અનુસરીને લક્ષણ શક્તિની પ્રવૃતિ થાય તે તે દુર્ઘટ નથી. એમ કહ્યું પણ છે કે મુખ્ય અર્થને બાધ આવતું હોય તે તે મુખ્ય અર્થની સાથે સંબંધ રાખવાવાળા અર્થમાં જ્યાં અર્થ લક્ષિત થઈ શકે તે આરેપિત ક્રિયાને લક્ષણ શક્તિ કહે છે. જેમકે વાંકાએ પદ માં ગંગાને મુખ્ય અર્થ પ્રવાહ છે પરંતુ એ મુખ્ય અર્થમાં