________________
૫૦
પરંતુ જે કારણથી કૃત્રિમ સ્વભાવ ઉત્પન્ન થયા હોય છે તે કારણની નિવૃત્તિ થએ તે પર્યાય સ્વયમેવ નષ્ટ થઇ જાય છે.(૧૧)
(દુષ્ટાંતથી ઉપરની આગત સિદ્ધ કરે છે. )
હમણા જાણ્યા અરથનેજી એમ અતીત જે જણાય વર્તમાન પર્યાયથી જે
વર્તમાનતા થાયરે—ભાવિકા ૫૧૨ા
ભાવાર્થ—હમણા અતીત પદાર્થ જાણ્યા એમ જે કહેવાય છે તે વર્તમાન પર્યાયથી તા વર્તમાનપણુંજ થયું એમ સમજવું. ( ૧૨ )
વિવેચન—જો એ પદાર્થનું સર્વથા જ્ઞાન થતું હોય તો અતીત પદાર્થ ઘટાદિની મને હમણા ખબર પડી એમ આકારની પ્રતીતિ કેમ થાય છે કારણ કે તેનુ તે સર્વકાળે જ્ઞાન હાવુ જ જોઇએ પણ તેમ નથી થતું માટે ભુત પાર્થ પ। વત માન પર્યાયથી વર્તમાન પણે જણાય છે. દ્રવ્યથી સતરૂપ અતીત ઘટ ને વિષે વર્તમાન જ્ઞેય આકાર રૂપ પર્યાયથી હુમા અતીત ઘ