________________
અધિકાર ૨ જે.
( ૩૧ ) લોકો પણ વસે છે, તે પાટણની તુલ્ય કોઇ પણ નગર સમુદ્ર પર્યં’ત પૃથ્વીપર કોઇએ જોયું કે સાંભળ્યું નથી. ”
આ પ્રમાણે તે ભાટના મુખથી અહિલ્લપુર પાટણનું વર્ણન સાંભળી ભેાજરાજા મનમાં વિચાર કરવા લાગ્યા કે “ આ ભાટે જે વર્ણન કર્યું તે સત્ય છે કે અસત્ય છે ? પરંતુ સત્ય હોય એમ સં ભવતું નથી, કારણ કે...આચાય હાય તેથી બમણું આલે છે, વ્યાસ અને વેશ્યા ચારગણું ખેલે છે, ભાટ ચારણ દશ ગણુ એલે છે અને અન્ય લેાક જેવુ... હાય તેવુ જ ખેલે છે. વળી જે દૃષ્ટિએ પ્રત્યક્ષ જોયું ન હેાય તે સાંભળવા માત્રથીજ સત્ય માનવું ન જોઇએ, અને પ્રત્યક્ષ જોયુ હાય તાપણ તેમાં યોગ્ય અયેાગ્યનો વિચાર કરવા જોઇએ, તા હું તેની પરીક્ષા કરૂં. ” એમ વિચારી રાજાએ પાતાના એક માન્ય વિપ્રને મેલાવી કહ્યુ કે “ હૈ દ્વિજરાજ ! અણહિલપુર પાટણમાં જઇને ભીમરાજા પાસે મારા પ્રશ્નોના જવાબ માગેા. તે પ્રશ્ના આ પ્રમણે:—
अस्तीहामुत्र नैवास्ति, नास्तीहामुत्र विद्यते ।
अस्तीहामुत्र चाप्यस्ति तदस्ति नाप्यमुत्र च ॥ १ ॥
અહીં છે અને ત્યાં નથી ૧, અહીં નથી અને ત્યાં છે હૈં, અહીં પણ છે અને ત્યાં પણ છે ૩, અહીં પણ નથી અને ત્યાં પણ નથી, ૪.
આ ભેજરાજાએ લખી આપેલા શ્લોક લઈને તે બ્રાહ્મણ ચાલ્યા. કેટલેક દિવસે પાટણ પહોંચ્યા. પછી રાજસભામાં જઇ ભીમરાજા પાસે તે શ્લોક મૂકી આવ્યા કે-“હે રાજન્ ! શ્રી ભાજરાજા આ પ્રશ્નોના જવામ માગે છે. તમારી પાસે અનેક વિદ્વાના છે એમ સંભળાય છે, તેથી કોઇની પાસે પણ તેના જવાબ અપાવા. ” તે સાંભળી તેને ભીમરાજે કહ્યું કે—‘હમણા તા તમે ઉતારે જાઓ, ઉત્તરની વાત થઇ રહેરો. ” એમ કહી રાજાએ તેને ઉતાર આપ્યા, અને ત્યાં અનાજ, ઘી, પાણી વિગેરે સવ સામગ્રી મેકલાવી; એટલે તે વિપ્ર ત્યાં ગયા. પછી રાજાએ તત્કાળ નગરમાં પડતુ વગડાવ્યેા. તેવામાં કાંઇક ગણિકાએ તે સાંભળી રાજાને કહ્યું— હું જ પોતે ભાજરાજા પાસે જઇ તેના ઉત્તર આપીશ.” તે સાંભળી ભીમરાજે તેણીને સાળ અસ્વાર અને ઘણું દ્રવ્ય આપી સિયાનામાં બેસાડી તે બ્રાહ્મણની સાથે ધારાનગરીએ માકલી. તે રાજાના આપેલા ઉતારામાં ઉતરી
,,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
