________________
( ૧૯૪ )
ભાજપ્રશ્નધ ભાષાંતર.
79
એકદા સભામાં બેઠેલા રાજાની પાસે આવી દ્વારપાળે કહ્યું કે“ હે દેવ ! દારિાથી પીડા પામેલ શુક નામના કવિ દ્વાર પાસે આવી ઉભા છે. ” તે સાંભળી રાજાએ માણને પૂછ્યુ કે— હું પડિત ! તમે શુકદેવ કવિને જાણા છે ? ” ત્યારે માણે કહ્યું—“ હે દેવ ! શુકદેવ કવિની શક્તિ જાણવા માટે કાળીદાસ જ એક સમર્થ છે, બીજા કોઇ સમર્થ નથી. ” રાજાએ કાળીદાસને પૂછ્યું—“ હે સુકવિ ! તમે શુકદેવને જાણા છે ?” કાળીદાસે કહ્યું —-“ હે રાજન ! સમગ્ર પૃથ્વીતળ ઉપર ભવભૂતિ અને આ શુકદેવ એ બે જ સુવિ છે, અને એ એ ઉપરાંત ત્રીજો મુવિ વાલ્મીકિ છે. ” તે સાંભળી વિદ્વાનેાના સમૂહને વંદનીય સીતા બ્રાહ્મણી એટલી શુ કાગડાએ જ્યાં ત્યાં * કા કા ’ શબ્દ નથી કરતા? પરંતુ એલવાની શક્તિ તે રાજાના હાથમાં લાલન કરાયેલા શુક (પાપટ) ની જ હોય છે. ” પછી મયુર કવિ આલ્યા કે—“ રાજસભામાં જે કાઈ માણસ પૂછ્યા વિના એલે, તે તે કેવળ અસન્માન-અપમાન જ પામે છે, એટલું જ નહીં કિન્તુ વિડ’બના પણ પામે છે. તેા પણ હું ધારાધી ધર! હું કહુ છુ કે જેનાથી શુકદેવ ખુશી થાય એવી સભા ઈ ? એવુ* વિજ્ઞાન કચુ? રસિક વિએ કયાં ? અને દાતાર રાજાનું દાન પણ કર્યું? અર્થાત્ એવુ સર્વ એકત્ર મળવું દુલ ભ જ છે, છતાં દ્વારે આવેલા શુકદેવને અવશ્ય સભામાં ખેલાવવા તેા જોઇએ જ. ” તે સર્વ વૃત્તાંત સાંભળી શુકદેવ કવિની લેાકેાત્તર કવિત્વ શક્તિ જાણી રાજા “ તેમના દર્શન થશે ” એમ ધારી પિત થયા, અને “ તે સુવિએના મુગટ સમાન શુકદેવને મારે શુ દાન દેવુ ? ” એમ વિચારી ખેચુક્ત પણ થયા.
',
પછી રાજાએ શુકદેવને પ્રવેશ કરાવવા દ્વારપાળને આજ્ઞા આપી. ત્યારે શુકદેવ સભામાં આવ્યા, તેમને આવતા જોઇ રાજા સિંહાસન પરથી ઉભા થયા, અને સ` પડિતાએ પણ ઉભા થઈ શુદેવને પ્રણામ કરી તેની આજ્ઞાથી વિનય સહિત બેઠા. પછી રાજાને સિ‘હાસનપર બેસાડી શુકદેવ ણ રાજાની આજ્ઞાથી યાગ્ય આસનપર ખેડા, અને મેલ્યા કે હે દેવ ! ધારાધનાથ ! હે વિક્રમ નરેના પ્રિય મિત્ર ! હમણાં દાનલક્ષ્મી તમારી જ સેવા કરે છે, તેથી હે માલવે ક્! તમે જ ધન્ય છે, કે જેની સભામાં કાળીદાસ વિગેરે મહાકવિએ સૂત્રથી બધાયેલા પક્ષીઓની જેમ વસે છે. બીજા રાજાઓ ધન્ય નથી. ” આ પ્રમાણે કહી શુકદેવે આવા અર્થ વાળા એક નાના
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
