________________
( ૧૯૬ )
ભાજપ્રબંધ ભાષાંતર.
ત્યારે તેણે અભિમાન યુક્ત હુકારો કરીનેઆ પ્રમાણે સમશ્યા પૂર્ણ કરી
“ યસ્યામસુમ પાત્ર-વિનોનવનામ્બુદ્વૈ:। વિજ્ઞાન વિમાવા, શતશ્વન્દ્ર નમસત્તમ્ ॥ ? | '
જે નગરીમાં ઉંચા મહેલોની ઉપરની બારીઓમાં સીઆ ખેડેલી હોય છે, તે નગરીમાં તે સ્રીએના મુખકમળેાવડે રાત્રીએ આકાશતળ જાણે સે ચંદ્રવાળુ હેય તેવુ શાલ્મે છે.” પછી સરસ્વતી દેવીએ તેમને કહ્યું કે-“તમે બન્ને કવિએ . શાસ્રજ્ઞ છે, પરંતુ માણે હુંકાર કરીને ( એટલે અભિમાન કરીને ) જવામ આપ્યા, તેટલા જ તે ન્યૂન છે. આ એકારની ટીકાઓનાં પુસ્તકોના સમૂહ મેં જ તમને મતાબ્યા હતા. સરસ્વતીના કેશના ( ભંડારના ) પાર કાણુ પામે તેમ છે ? કહ્યું છે કે- અહીં તહીં હું એકજ પડત છું' એવા કોઈએ ગવ કરવેા નહીં, કેમકે સર્વજ્ઞ પ ંત મતિના વૈભવેા તરતમ યેાગે કરીને ( અધિકાધિક ) સર્વત્ર રહેલા છે. ” આ પ્રમાણે કહી દેવીએ તે મન્નેને પરસ્પર બેત્રી કરાવી. તેથી બાહ્યવૃત્તિથી તેઓ પરસ્પર મળ્યા અને પેાતાના ઘર તરફ વળ્યા. અનુક્રમે ઘેર આવી પ્રથમની જેમ ભેાજરાજાને સેવવા લાગ્યા. કહ્યું છે કે “ભૃગા ભૃગોના સંગ કરે છે, ગાયા ગાયાના સંગ કરે છે, મૂર્ખા મૂર્ખાના સગ કરે છે અને પડતા પિંડતાના સંગ કરે છે. સર્વેને સમાનશળ અને સમાન સુખ દુ:ખવાળા સાથેજ મૈત્રી થાય છે. ”
એકદા માણ કવિને પેાતાની પત્ની સાથે પ્રેમળતુ થયા. તેમાં તે માનભરેલી સ્રી પાતાનું માન મૂકતી નહોતી. ઘણી રાત્રી વ્યતીત થઇ. તેવામાં મયૂર પડિત શરીરની ચિંતાએ નીકળ્યા હતા તે તેના ઘરની નીચે આવ્યા; એટલે ઉપરની ભારીમાંથી નીકળતા દંપતીના શબ્દ સાંભળી તે ઉભા રહ્યા. તેવખત ખાણે પત્નીને કહ્યું કે“ હે પતિવ્રતા ! મારે આ એક અપરાધ ક્ષમા કર. ફરીથી હું તને કાપ નહીં માડું: ” એમ કહી તે તેણીના પગમાં પડ્યો, છતાં તેણીએ તેને નૂપુર પહેરેલા પગવડે લાત મારી. તે નૂપુરવાળા પગને શબ્દ સાંભળવાથી તથા નમ્ર થયેલા પતિનુ અપમાન જાણવાથી ગવાક્ષ નીચે ઉભેલા મયૂરતું મન બહુજ દુ:ખી થયુ. ફરીથી માણે તેણીના કાપ દૂર કરવા માટે એક નવા શ્લોક બનાવીને કહ્યો. તેના અર્થ આ પ્રમાણે હતા—“ હે પ્રિયે ! રાત્રી ઘણી વ્યતીત થઈ છે,
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
