________________
ચતુર્થ આધકાર. " च्युतां चान्द्री लेखां रतिकलहभग्नं च वलयं, द्वयं चन्द्रीकृत्य प्रहसितमुखी शैलतनया। अवोचद्यं पश्येत्यवतु स शिवः सा च गिरिजा, સ ૨ શ્રીવન્દ્રો શરદૂષિતતy: II ? ”
રતિમાં કલહ થવાથી પાર્વતીના હાથનું કંકણુ ભાંગી ગયું અને શંકરનાં કપાળમાં રહેલી ચંદની રેખા પડી ગઇ, તે બન્નેને હસતા મુખવડે ચંદ્રરૂપ કરીને પાર્વતીએ “આ જુઓ” એમ જેને કહ્યું તે શંકર તથા એવું બેલતી પાર્વતી અને દાંતના કિરણોથી જેનું શરીર વ્યાપ્ત થયું છે એવો તે કીડાચંદ્ર (ક્રીડા કરવાને ચંદ્ર) તમારું રક્ષણ કરે.”
આ પ્રમાણે સાંભળી વિરચિએ તેને ઓળખી કહ્યું કે-“અહો મિત્ર ! કીડાચંદ્ર! તમે ઘણે કાળે દેખાયા. આ પૃથ્વીતળ ઉપર ઘણા રાજાઓ છતાં તમારી આવી દુર્દશા કેમ દેખાય છે ? કીડાચઢે જવાબ આપે કે--“પૃથ્વીને ભારરૂપ થયેલા ઘણુ કૃપણ રાજાઓથી શું ફળ છે? કારણ કે જેને વૈભવ દાનરહિત હોય એવા ધનિકે પણ મહા દરિઠીઓના અગ્રેસર જ છે. ઘણું પાણી છતાં પણ જેનાથી તૃષાને વિખેદ ન થાય તે સમુદ્ર પણ મરૂભૂમિ જેવો જ છે.” તે સાંભળી ભેજરાજા બોલ્યો કે- “હે વરચિ! આ કીડાચંદ્ર સત્ય કહે છે; કારણ કે માત્ર ધન સંચય કરવામાં જ તત્પર અને તેને ઉપભોગ કરવામાં બીકણ એવા પુરૂષે લક્ષ્મી તો માત્ર કન્યારતની જેમ બીજાને માટે જ પિતાના ઘરમાં રાખે છે.” તે સાંભળી ક્રીડાચંક બે કે--બીજા રાજાએ પર્વતની જેમ માત્ર સુવર્ણ અને મણિના કાના આડંબરથી ઉત્કર્ષ પામેલા છે, પરંતુ આ ભેજરાજા તે તે સુવર્ણાદિકને સાર-તત્ત્વ જાણનાર હોવાથી કળાવડે કરીને જ ૯િષ પામેલા છે.” રાજાએ તેને આસન આપ્યું, તે હાંસીને માટે બીજાએ લઈ લીધું, તેથી તે પૃથ્વી પર પડી ગયું. તે વખતે તે આવા અથવાળ લેક બેલ્યો કે--“આ પૃથ્વી પર પર્વતના મુગટ સમાન મેરૂ રહેલો છે, ભારને વહન કરનારા સાત સમુદ્ર પણ આ પૃથ્વી પર જ રહેલા છે, અને સપને પતિ શેષનાગ પણ અહીં જ
૧ હાસ્યના કિરવડે તે બન્ને ચંદ્ર જેવા દેખાતા હતા. ૨ આ શબ્દવડે કવિએ પિતાનું નામ પણ જણાવ્યું છે.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
