________________
અધિકાર ૫ મા.
( ૧૪૫ )
એકદા સર્વ અંગના આભૂષણાથી અલકૃત ભેજરાજા સિંહાસનપર બેઠા હતા, તે વખતે પાતે પહેરેલા એકાવળી હારરૂપ અલકારથી ગિવ ષ્ટ થતા જોઇ કોઇ ચારણ ખેલ્યા કે—“ હે ભોજરાજા ! એકાવળી હારને જોઇ તમે મનમાં ગ ન કરે!, કારણ કે છેવટ સ રાજ્યઋદ્ધિના ત્યાગ કરી આ શરીર ભસ્મરૂપ થવાનું છે. ” આ પ્રમાણે તેનું વચન સાંભળી તથા દુગ્ધઘટનું દૃષ્ટાંત સાંભળી સસારની અનિત્ય ભાવનાથી ભાજરાતને વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થયા, તેથી તે હાર ચારણને આપી પેાતે ધર્મ આ વિશેષ તત્પર થયા.
''
એકદા ભેાજરાજા સભામાં બેઠા હતા, તે વખતે દ્વારપાળે આવી કહ્યું કે હે દેવ ! દ્રવિડ દેશમાંથી કોઇ લક્ષ્મીધર નામના વિદ્વાન આવી દ્વારમાં ઉભે છે. ” રાજાએ તેને પ્રવેશ કરાવવાનું કહ્યું. તેને આવતા જોઇ રાજાએ વિચાર્યું કે અહા ! જે આકારથી જ બીજાઓના મનારથ જાણીને તેને પૂર્ણ કરે છે તેઓને ધન્ય છે. કારણકે તેઓને દીનજનાની દીનવાણી સાંભળવાના વખત આવતા નથી. ” પછી તે બ્રાહ્મણે આવી રાજાને સ્વસ્તિ કહી આશીર્વાદ આપ્યા, રાજાએ તેને પ્રણામ કરી આસનપર બેસાડ્યો. પછી તે વિદ્વાન ખેલ્યા કે—“ હે દેવ ! આ તમારી સભા પડતાથી સુરાભિત છે અને તમે પાતે પણ સાક્ષાત્ ઇંદ્ર જેવા છે; તેથી મારે મારી પંડિતાઇ શુ` દેખાડવી ? તે પણ કહું છું કે—“ વિધાતાએ પ્રથમ ભાજરાજાના પ્રતાપ બનાવી પછી બાકી રહેલા ( કાઢી નાંખેલા ) પરમાણુઓવડે ઇંદ્રના હાથમાં રહેલ વજ્ર બનાવ્યું, આકાશમાં રહેલા સૂર્ય બનાવ્યેા, અને સમુદ્રમાં રહેલા વડવાનળ બનાવ્યા.’” તે સાંભળી સમગ્ર સભા આશ્ચય પામી. રાજાએ અક્ષરે અક્ષરે લક્ષ દાન આપ્યું. ઇતિ લક્ષ્મીધર પ્રબંધ
આ અવસરે જ તત્કાળ બીજા પાંચ છ બ્રાહ્મણા રાજસભામાં આવ્યા. તેમને આવતા જોઇ રાજાનું મુખ કાંઇક ગ્લાનિ પામ્યું અને તેણે વિચાર્યુ કે—“ હમણાં જ મે કેટલા બધા વ્યય કર્યાં છે અને તરતમાં જ આ પાંચ છ કવિએ ખીજા આવ્યા ! ” આ પ્રમાણે વિચાર કરતા રાજાને જાણી મહેશ્વર નામના કવિ વૃક્ષને ઉદ્દેશી આ પ્રમાણે અન્યક્તિ ખેલ્યા કે—“ હે ઉત્તમ વૃક્ષ ! તું ચતુષ્પથમાં
૧૯
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
