________________
અધિકાર ૬ ઠા.
(૧૫૯)
"9
મારા પ્રાણના ત્યાગ કરીશ.” તે સાંભળી રાજાએ કહ્યું કે—“ તું આ સત્ય ખેલે છે ? ” તેણીએ હા કહી; એટલે રાજાએ પાતાના સેવકા પાસે એક માટા સપ પકડી મગાવ્યા, એક લેાઢાના ગાળા તપાવી તૈયાર કરાવ્યા અને મંત્રિત જવ મગાવ્યા. તેજ વખતે તે મહાસતી વિલાસવતી સ્નાન કરી દિવ્ય વસ્ર મસ્તકે વીંટી ત્યાં આવીને ખેલી કે~~ હે રાજન ! શું કહું ? સક ના સાક્ષી સૂર્ય સવ જાણે છે.’’ એમ કહી રાણીએ ત્રણે દિબ્યા કર્યાં. તેનાથી લીલાવતી દૈવી શુદ્ધ થઈ એટલે રાજાએ લજ્જાથી નીચુ· મુખ કર
(6
ત્યારપછી રાજાને એટલી બધી દીલગીરી થઇ કે તે જમતા નહિ, સુતા નહિ, કેાઇ સાથે એકલતા નહિ, માત્ર રાતદિવસ ઉચિ ચિત્તવાળા થઇને બેસી જ રહેવા લાગ્યા. તેઓ દેવીને તથા કવિરાજને કલંક રહિત જાણી મનમાં વિચાર કરવા લાગ્યા કે “અહા! મે'એકાએક આ શુંકયું? મારામાં લજ્જાજ કર્યાં છે ! મારામાં દાક્ષિણ્યતા કયાં છે ? ગાંભીય શું છે ? ચાતુર્ય શું છે ? હા ! પ્રિયા ! મેં તને કેવુ... વચન કહ્યું ! કરોડા કવીશ્વરોના પણ મુગટરૂપ હે કાળીદાસ ! મેં તમને કેવું અશ્રાવ્ય અયોગ્ય વચન સભળાવ્યું ? હા! હા! મેં તમને અવાચ્ય વચન કહ્યું ! હું દેવથી ગાયા ! ” આ પ્રમાણે શાક કરતા રાજા જાણે કાઇથી ત્રાસ પામ્યા હોય, ભત વિગેરે ગ્રહથીગ્રહણ કરાયા હાય અને કોઇના પ્રહારથી હણાયા હોય તેમ શૂન્ય બની ગયા. તે જ પરમ પ્રિય પ્રિયાને પાસે રહેલી જોઈ કપવા લાગ્યા. આવી રાજાની ચેષ્ટા જોઇ લીલાવતી દેવીએ પોતાના હસ્તકમળમાં વીણા ગ્રહણ કરી સંગીતની પ્રવીણતાથી રાજાને પ્રસન્ન કરી મહા પ્રયાસે ભાજન કરાવ્યુ .
ત્યારપછી તે મહાકવિવિનાની ભેાજરાજાની સભા ચંદ્ર વિનાની રાત્રોની જેવી, સૂર્ય રહિત દિવસની જેવી, પતિના વિયેાગવાળી તરૂણીની જેવી અને ઇંદ્ર રહિત મુધમાં સભાની જેવી શૂન્ય લાગવા માંડી. તે રાજસભામાં કોઈના મુખથી કાવ્ય (કવિતા) ખેલાતું નહીં અને કાઇથી વિનેદના શબ્દ માત્ર પણ એલી શકાતા નહીં. આ રીતે રાજમંદિર, રાજસભા અને સમગ્ર નગર પણ શાકમય અની ગયું.
કેટલાક દિવસા ગયા પછી એકદા રાત્રીસમયે રાજાએ આકાશમાં રહેલા પૂર્ણિમાના ચંદ્ર અને પાસે ખેડેલી લીલાવતી દેવીના મુખચંદ્ર જોઈ કહ્યું કે “ સ્રોની તાવ ને અનુદરર્, ગોર મુદ્દમ
(6
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
