________________
ચતુર્થ અધિકાર.
( ૫ ) રીતે તેઓ તાંબુલનુ ભક્ષણ કરતા નથી, તેમજ દાતણ પણ કરતા નથી. તેથી તે વેદીઆઓના ઢાંત રાજમાપની જેવા રંગવાળા હાય છે. પછી રાજાએ તેમને સભામાં ખેલાવી ખીજના ચંદ્રનાં વનવાળું કાવ્ય કરવા કહ્યું, ત્યારે તેઓ આવા અર્થવાળા ક્લાક એકલ્યા--“ ચંદ્રોદયનુ માહાત્મ્ય આથી વધારે શું કહીએ કે તે વખતે વેદ બ્રાહ્મણને પણ દિવસની ભ્રાંતિ થવાથી તે ઉત્તર તરફ મુખ રાખી મુતરે છે.” ત્યારપછી રાજાની આજ્ઞાથી ક્રીડાચદ્ર પડિતે આવા અર્થ - વાળા શ્લોક કહ્યો... આ ચંદ્રની કળા જાણે કામદેવરૂપી બ્રાહ્મણના
૧
આ કાર હાય, આકાશરૂપી વરાહુની એક દાઢાના અંકુરો હોય, તારારૂપી મોતીની છીપ હોય, અધકારરૂપી હાથીના અંકુશ હોય, શૃંગારરૂપી તાળાને ઉઘાડવાની કુંચી હેય, વિયેાગી સ્રીના માન છંદનારી કાતર હોય અને જાણે સધ્યારૂપી વેશ્યાને નખક્ષત હોય તેવી શાલ્મે છે.” તે સાંભળી મૂખ વેદીઓએ હસીને ખેલ્યા કે— અહા! રાજાએ તેા બીજના ચંદ્રનું વર્ણન કરવા કહ્યું હતું અને આ મૂર્ખ પંડિતે તે પૂર્ણિમાના ચંદ્રનું વર્ણન કર્યું .” ત્યારે રાજાએ ક્રીડાચંદ્ર પડિતને પૂર્ણ માના ચંદ્રનું વર્ણન કરવા કહ્યું, ત્યારે તે આવા અ વાળા ક્લાક ખેલ્યા. આ ચંદ્ર જાણે લક્ષ્મી ( શાભા )ને ક્રીડા કરવાનું તળાવ હોય, તિને રહેવાનુ ધવળગ્રહ હાય, દિશારૂપી સીએનું દણ હોય, રાત્રીરૂપી લતાનુ` પુષ્પ હોય, ત્રણ ભુવનનેા વિજય કરનાર કામદેવનું છત્ર હોય, મહાદેવના હાસ્યના પિંડ હાય, આકાશગંગાનું શ્વેત કમળ હોય, જ્યારનારૂપી અમૃતની વાવ હેય અને તારારૂપી ગાયાના સમૂહમાં ધવળ વૃષભ હાય તેવા શોભે છે.” આ શ્લોકમાં ધવળ વૃષભનું નામ સાંભળી તે વેદીઆએ તેનું જ વર્ણન કર્યું કે ગાયના પુત્ર વૃષભ ઘાસ ખાય છે, પાણી પીએ છે, શિીવડે મૂતરે છે અને ગુઢ્ઢાવડે છાણ મૂકે છે.” આ પ્રમાણે સાંભળી રાજાએ તેમને સર્વથા મૂખ જાણી તે સર્વેને નગરીમાંથી કાઢી મૂક્યા.
ઇતિ ક્રીડાચદ્ર પડિત પ્રબંધઃ ॥
એકદા કાઇક કવિ રાજાનું દર્શન ન પામવાથી રાજપાટીએ ૧ ખરી વાત એ છે જે ક્રીડાયદ્ર પડિતે તેા બીજનું જ વર્ણન કર્યું છે. પણ ઉલટુ તે વેદીઆએએજ પૂર્ણિમાના ચંદ્રનું વષઁન કર્યું છે, કેમકે દિવસની ક્રાંતિ પૂર્ણિમાના ચંદ્ર વિના થાય નહીં.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
